kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Gartzelako poemak / Joseba Sarrionandia / Susa, 1992

Gartzelan ere libre Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1992-11-07

Joseba Sarrionandia da, dudarik gabe, poetarik karismatikoena gure artean. Mito bihurtu dute, eta horrek esan nahi du denen ahotan dagoela haren izena baina inork gutxik hartu duela irakurtzeko betarik. Sarrionandialogo bat baino gehiago ezagutzen dut haren poema bat bera ere ulertu ez duena. Baina oso ondo geratzen dira lagunen artean, publiko konkretu baten aurrean, beren teoria politiko-poetikoak agertu nahi dituztenean, Durangoko poetaren kasua adibidetzat jarriz.

Gartzelan ere libre sentitzen du bere izpiritua. Zabortegi batean usain gozoko larrosa freskoa aurkitzen daki Inguratzen duten lau paretez haruntzago antzaren hegada dakusa. Ibaiak itsasora bidean imajinatzen ditu, eta urruntasun zehazkaitz batean uharte garden eta bigunak marrazten. Bere zeldako desanparoan bata bestearen atzetik hitzak lerrotuz poesia egiten ari da, jakinik (alferreko sua bihotzean) ezdeusa dela, txikiegia, berarekin ezer lortzeko.

Laburbilduz horixe da liburu hau. Espetxeetako egonaldian idatzitakoa, hango gordintasunean, hango krudelkerian, hango hotzean. Poeta batek bere egoera konkretua adierazi nahi izaten baitu dagoenean dagoela, bere testigantza utzi iragaiten den espazioan eta denboran. Baina liburu honetako poemei ez zaie falta samurtasunik, lirikotasunik, imajinaziorik. Horregatik iraungo dute klase horretako beste asko eta asko haizearekin batera desagertuko diren bitartean, haiek idaztera bultzatu dituen egoera jabaltzen denean.

Esaterako: “Galerrena edo naufragio/ izugarria —esaten da./ Baina ez ote dira izugarriagoak/ itsaso bare mutuetako/ galerak?”.Pentsamendu oso bat hitz gutxitan adierazia. Goethe eta Nietzche kezkatu zituen irudi bat poliki adierazia. Bestalde, poema batzutan somatzen da nolabaitereko distantzia, ironia. Adibidez “Misterio Fiskala” izenekoaren amaiera: “Zer egingo zenuke zuk, baldin eta batbatean/inmortala zarela abisatuko balizute?”.

Joxemari Iturraldek hitzatzean idazten du ez dela irakurlea geratuko liburu hau amaitu ondoren hasterakoan bezain sosegaturik eta lasai. Poza hartuko nuke horrela balitz, baina ez dakit poesiak hainbeste indar duenik orain eta gure lurralde honetan. Hurrengo belaunaldian agian…

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak