kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Marearen erraietan / Jose Inazio Basterretxea / Alberdania, 2006

Istorioak badu berezko tornuia! Mikel Asurmendi / Irunero, 2007-05

Informazio zientzietan aritua eta aditua da Marearen erraietan eleberriaren idazlea. Literatur egilea aski berria dugu edo ezezagun samarra: Jose Inazio Basterretxea Polo. Fikzioa landua du nobela labur batean alabaina: Falo zantarra, Joane Barolo izengoitiz. Orduko zantar hura bezain eztia da honako hau.

Marearen erraietan sartzea erabaki baduzu, hartu denbora eta patxada. Ni neroni, halabeharrez edo presa beharrez —presa irratsaio baterako liburuaren gidoia modu azkar samarrean prestatu beharrak eragin zidan—, lehen murgiltzean ito larrian ibili nintzen. Hori batetik.

Bestetik, nobela honen erritmoa eguneroko bizitzaren erritmoaren bestelakoa dela esango nuke, baita bizitzaren erritmoaren beraren aurkakoa dela ere ausartuko naiz esaten.

Eleberri batzuek harrapatu egiten zaituzte eta azkar eramaten, gaiak edo prosak bultzatua. Honetan, gaia bizitza da, hau da, pertsonen bizikidetza, eta zehatzago bikoteen arteko harremana. Alta bada, garatzen den erritmoa ez da estresagarria. Eta gure bizitza estresagarria dela esango nuke, “gure” mendebalde honetan, alegia. Aitzitik, eleberriaren erritmoa goxoa da, eztia. Salbuespen nabarmen batekin, “Hondartza lehor” izeneko atalean edo pasartean deskribatutakoa. Nik uste.

Salbuespenak salbuespen, Jose Inazioaren prosa, itsasoko marearen erraietatik jalgia dela esango nuke. Erraietatik jalgitzen den guztia koleraz jalgia dela pentsatu beharko (ge)nuke, eta itsasoa barea hala nola ankerra izan ohi denez, itsasoaren izaeraren araberako prosa erritmoa aurkitu beharko (ge)nukeela.

Basterretxearen prosak kulunkatu nau bereziki, hainbatetan olatu eztien erritmoan nindoala sentitzeraino, batzuetan jitoan —doan txalupan— nindoala amesteraino. Arrisku puntu hori kausitu diot eleberriari.

Gainerakoan, gaiak gatibatu nau edo gatibatuko zaitu irakurle hori. Mendian gertatutako pasadizotik abiatuta, goietatik bertatik jaitsi eta hirian ederto murgilduko zaitu egileak: Bartzelonako eta Bilboko itsasoko urak ederto ezagutzen ditu Jose Inaziok.

Bizitza dela gaia, esan dut. Egilea bizitzaren sakonetan murgildua eta esperimentatua dela esango nuke. Bizitzaren ifrentzua heriotza izaki, herioa sutsu sentiaraziko dizu ondo harilkatu eta ehun duen istorioak. Bizitza barneraino transmititzen dizun moduan halaxe sentiaraziko ere herioaren presentzia.

Istorio hitza aipatu dut, bereziki Paulok, Irunek eta Lorek protagonizatua. Istorioak azkeneraino gordetzen du literaturak exigitzen edo behar duen tentsio puntua. Ez dira protagonista bakarrak horregatik. Euren alboan badago laugarren protagonista bat: Madalen. Madalenek ematen dio istorioari behar duen tonua. Tonua edo tornuia esan beharko (ge)nuke?

Ez nuke erreseina ele joko erraz batez bukatu nahi, baina, hara, Marearen erraietan izeneko istorioak badu berezko tornuia.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak