kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Marearen erraietan / Jose Inazio Basterretxea / Alberdania, 2006

Heriotza eta jaiotza Jon Kortazar / El País, 2007-02-26

Marearen erraietan Jose Inazio Basterretxea Polok (Galdakao, 1959) bere izenarekin argitaratzen duen lehenenego eleberria da. Bazuen beste bat ezizenarekin argitaratua, baina literatura sistemaren barnean tokia izateko beharrezkoa da norberaren lanaz ez lotsatzea eta izenez eta izanaz agertzea.

Pertsonaia biren inguruan mugitzen da Marearen erraietan nobela hau. Paulo mendizaleak, aurki hiltzera doanak, eta bere emazte ohia den Irunek, laster ama izateko dagoenak, osatzen dute eleberriaren ardatza.

Horien inguruan mugitzen dira Mikel, Iruneren neba; Madalen, Pauloren ama, eta Amal, Iruneren amorantea izandakoa, eta haurdun utzi duena. Eta Lore, noski…

Pertsonaia hauen guztion inguruan, nobelak amaraun fina osatzen du. Nik uste dut, intimitatearen inguruko testuan gaudelarik, tonuaren erabilpenean dagoela kontakizunaren baliorik handiena.

Metafora nagusi baten inguruan osatu izan bada ere testua (marea, itsas mugimendua bizitzaren sinbolo nagusi gisa), narratzaileak tonu aseptikoa erabiltzen du maiz, objektiboa, klinikoa, hotza, hain zuzen ere sentimenduen berotasunarekin kontrajartzen zaiona.

Objetibismo hori, kaleen eta espazioaren erabilpenean, tonu lirikoan barneratzen da, eta bakoitzak behar duen tokia du Basterretxearen kontakizun honetan. Hala eta guztiz ere, moteltasunaren arriskua ere badago orrialdeetan.

Ikusi, adibidez, eta konparatu ukitu guztiz lirikoa duen “Hondartza lehor” izenburuko kapitulua, Pauloren heriotza kontatzen duena, eta “Kresala begietan”, adibidez, zeinetan gertaeraren deskripzio zehatza egiten den.

Testuak testuen barnean kokatzen, eta testuen arteko eta esanahien arteko amildegia osatzen ere, oso trebea izan da eleberriaren egilea. Iruneren egutegia irakurri behar dugunean, esaterako, Basterretxea narratzaile tradizionala baztertzen ahalegintzen da.

Pertsonaien barne mundua zehatz emateko gai izan bada, kontakizunak ez du gainetik kendu historia erromantikoen usaina, kasualitateen magia, batez ere Lore eta Pauloren arteko historian, eta semea eta alaba jaio berrien ekintzaren antolamendu teknikoan.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak