« Ispiluaren bila | Bestiarioa. Hilerrikoiak »
Marearen erraietan / Jose Inazio Basterretxea / Alberdania, 2006
Heriotza eta jaiotza Jon Kortazar / El País, 2007-02-26
Marearen erraietan Jose Inazio Basterretxea Polok (Galdakao, 1959) bere izenarekin argitaratzen duen lehenenego eleberria da. Bazuen beste bat ezizenarekin argitaratua, baina literatura sistemaren barnean tokia izateko beharrezkoa da norberaren lanaz ez lotsatzea eta izenez eta izanaz agertzea.
Pertsonaia biren inguruan mugitzen da Marearen erraietan nobela hau. Paulo mendizaleak, aurki hiltzera doanak, eta bere emazte ohia den Irunek, laster ama izateko dagoenak, osatzen dute eleberriaren ardatza.
Horien inguruan mugitzen dira Mikel, Iruneren neba; Madalen, Pauloren ama, eta Amal, Iruneren amorantea izandakoa, eta haurdun utzi duena. Eta Lore, noski…
Pertsonaia hauen guztion inguruan, nobelak amaraun fina osatzen du. Nik uste dut, intimitatearen inguruko testuan gaudelarik, tonuaren erabilpenean dagoela kontakizunaren baliorik handiena.
Metafora nagusi baten inguruan osatu izan bada ere testua (marea, itsas mugimendua bizitzaren sinbolo nagusi gisa), narratzaileak tonu aseptikoa erabiltzen du maiz, objektiboa, klinikoa, hotza, hain zuzen ere sentimenduen berotasunarekin kontrajartzen zaiona.
Objetibismo hori, kaleen eta espazioaren erabilpenean, tonu lirikoan barneratzen da, eta bakoitzak behar duen tokia du Basterretxearen kontakizun honetan. Hala eta guztiz ere, moteltasunaren arriskua ere badago orrialdeetan.
Ikusi, adibidez, eta konparatu ukitu guztiz lirikoa duen “Hondartza lehor” izenburuko kapitulua, Pauloren heriotza kontatzen duena, eta “Kresala begietan”, adibidez, zeinetan gertaeraren deskripzio zehatza egiten den.
Testuak testuen barnean kokatzen, eta testuen arteko eta esanahien arteko amildegia osatzen ere, oso trebea izan da eleberriaren egilea. Iruneren egutegia irakurri behar dugunean, esaterako, Basterretxea narratzaile tradizionala baztertzen ahalegintzen da.
Pertsonaien barne mundua zehatz emateko gai izan bada, kontakizunak ez du gainetik kendu historia erromantikoen usaina, kasualitateen magia, batez ere Lore eta Pauloren arteko historian, eta semea eta alaba jaio berrien ekintzaren antolamendu teknikoan.
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez