« Gizaki inkonpletoak | Memoriaren lekukotza »
Bestiarioa. Hilerrikoiak / Karlos Linazasoro / Elkar, 2006
Literatura gaztea Aritz Galarraga / Gara, 2006-11-04
Aurreko liburu batean ere, “Glosolaliak eta beste” hartan, trikimailu berbera erabili zuen Karlos Linazasorok: “Borreroaren nobela” izena eman zion 172 esapide labur, 172 aforismo biltzen zituen atalari. Oraingo honetan aipatutako amarruaren patroi bereko bi “nobela” labur aurkituko ditu irakurleak, narrazio nagusiaren baitan. Idazle tolosarraren azken literatur lanak Bestiarioa. Hilerrikoiak du izena, eta behin baino gehiagotan landu duen generoen nahasketarekin harritu gaitu beste behin: narrazioa batetik, aforismoak bestetik, baina baita kritikoek hiperlabur deitzen dioten ipuin horietako batekin edota antzerkiaren domeinuekin limurkeriatan dabiltzan elkarrizketekin ere.
Linazasoro beraren karikatura datekeen K. pertsonaia dugu liburu honetako protagonista. Nobela idazteko helburuarekin urtebeteko eszedentzia hartu du lanean, baina denborak bere bidea egin eta ailegatu dira presak eta larritasunak. Eleberri horren idazketa prozesua da, hain zuzen ere, orriotan aurkituko duguna, argumentu-hari nagusi. Tartean, ordea, hamaika pasadizo, hamaika ezusteko, hari nagusia aberastu eta kontakizunari bizitasuna emango diotenak. Eta oraingo honetan, argitasun nabarmenarekin, Linazasororik onenaz gozatzeko aukera izango dugu, bere gordinean.
Ez du lehen aldia idazle tolosarrak fikzioa eraikitzeko bere burua abiapuntutzat hartzen duena. Ez du lehen aldia, halaber, umorearen eremuetara hain irudimentsu hurbiltzen dena. Umorea baita eskuartean dugun literatur lana zipriztintzen duen ezaugarria, idazleari errealitatea modu kritiko batez begiratzeko aukera ematen dion makulua. Umore beltza beste ezeren gainetik, orriotan beti bezain presente dagoen heriotzari aurrez aurre begiratzeko modu eraginkor bakarra bailitzan. Beste zenbait pasartetan, eta halakorik balego, euskal umorearen antologia batean egotea mereziko luketen pasadizoekin egingo dugu topo. Urrestillako izeba Amaliren hiletara egiten duten bidaia mugitua horren adibide: “Amaginarreba kopilotu jarri genuen; atzean, mondeju eder bat bezala galkatua, izeba Pilar. Albiztur parean botaka egin zuten biek”.
Baina Bestiarioa. Hilerrikoiak liburua ez da orain arte aipatutako horretara mugatzen soilik. Lan konpletoa eskaini digu tolosarrak, irakurketa bat baino gehiago eskaintzen duena: idazketa prozesuari eta idazlearen jardunari buruzko hausnarketak, euskal literaturaren gaineko ziri-sartzeak edota egungo gizarteari egindako begirada kritikoa aurkituko ditu irakurleak bertan. Ondorioz, barre egiteaz gain, esan beharra dago liburuak eskaintzen duela hausnarrean jarduteko betarik, docere et delectare, Horacio poeta latinoak aspaldi esan zuen hori praktikan jarriz. Irakaspena eta dibertimendua eskutik helduta beraz.
Hedabideetan esandakoari erreparatuz, Elkar argitaletxearen baitako sail berri bati eman dio hasiera Linazasororen azkenak. Eta, ez dugu lerrootatik ukatuko, gazteentzat erakargarri izango da liburu hau. Baina irakurlego zabalago batek ere plazer hartuko duen zalantzarik ez daukat, idazleak ohiko dituen ezaugarri nagusiei ez baitie eskapo egin. Azken batean, Pep Albanell idazleak esan zuena gogoratuz, gazte literatura gazteek ere irakur dezaketen hori baita. Horrexegatik kritika hau irekitzen duen izenburua: gazte literatura baino literatura gaztea, indartsua, bizia, sanoa, edozein adinetako irakurleek irakurtzeko modukoa begitandu baitzait Linazasorok argitaratu berri duen azken literatur lan hau, nahiz eta etorkizunean egilearen titulu gogoratuenen artean ez egon.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi