kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Hiri gorazarre / Juan Ramon Makuso / Elea, 2006

Hiria, gizartearen aterpe Jon Kortazar / El País, 2006-07-03

Elea argitaletxeak hain ongi zainduta plazaratzen duen poesia sailean agertu da Juan Ramon Makusoren (Errenteria, 1961) Hiri gorazarre liburua.

Izenburuak barruan gordetzen duen hitz jokoarekin egingo du topo lehenik irakurleak ez baitaki “hiri” hori izenordea den edo “hiriari” egindako gorazarrea. Agian, Lizardiren aipuak lagunduko dio izenburuaren azpian dagoen elipsia ikusten eta hiriaren gorazarrez egindako testuan aurkitzen dela nozitzen. Baina Lizardik “hiri goratzarre” dio, “hiri” hori “Izotz-ondoko eguzki” hotzez betea delarik.

Orain aste batzuk hiria gai bezala zuen beste euskal poema liburu bat ekarri genuen orrialdeetara, hain zuzen ere Iván Igartuaren Harrizko hiri hau liburua . Hiria gai garrantzitsua bihurtzen ari da gure poesian.

Ez dakit egileak onartuko didan baina Igartuaren liburuaren eta honen artean badira zenbait zubi, ikuskizun, antzeko joera, hiria eta poesia tratatzeko modu antzeko eta anaikideak. Adibidez, badira hiru ezaugarri bion liburuetan agertzen direnak: hausnarketa poesia baten aldeko joera, eta hiriarekin batera gizakiaren irudia sinboloz josteko era. Baina bakoitzak bere estetika du eta ongi da Juan Ramon Makusoren liburua bere osotasunean eta berezitasunean ikusi eta irakurtzea.

Gabriel Arestiren zantzua liburuaren hasieran dago, baina Maldan beherako Aresti da poemak erakusten duena. Eta liburuan ibilbidea ikusi nahi nuke nik, kolektibitate batetik gizakiaren burura egiten den bidaia. “Harrizko aorta” da lehen atala eta “Maite duzun hiriak / erraietaraino / eramango zaitu” bertsoek adierazten dituzte bere indarra eta gaia. “Burdina garabi urtuan” atalak, ordea, gaurko mundua du ikuskizun, gaurko mundu politikoa eta mitotik urrundu dela esango nuke. Hirugarren atalak, “Zurekin egon nahi dut, egon gabe” izena duenak, tonu lirikoagoa lantzen du, maitasun gaia. Laugarrenak, aldiz, “Gizakiaren kontzientzia biluzia”-k, gizabanakoaren mundua esploratzen du.

Poesia eta filosofia lotzeko liburua bat dela hau esan da. Baina hitz jokoa eta errima, hitzen arteko hoskidetza eta ironia maite dituen Makusok hiriaren lau aurpegi desberdin eman ditu aditzera.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak