« Alderraiak | Jostailuzko errealitateak »
Bala hutsak / Castillo Suarez / Elkar, 2006
Zaurien edertasuna Aritz Galarraga / Gara, 2006-06-10
Galtzearen artea ez omen da zaila ikasten, Elisabeth Bishop poetaren esanetan. Are gehiago, egunero zerbait galtzera gonbidatzen gaitu estatubatuarrak Bala hutsak liburua irekitzen duen poeman. Bertan irakur daitekeen bezala, galerek ez baitute hondamendirik ekartzen, nahiz eta sarri askotan horren itxura eman. Beste kontu bat da galera horien zauriak erakustea. Ariketak izan dezake exhibizionismotik zerbait, baina ez da hori, hasiera batean, Castillo Suarezek darabilen asmoa, inondik inora. Zauriak ederrak izan daitezkeela erreibindikatu nahi du altsasuarrak bere azken poema liburuan, “zauri baten ondotik ez direlako gauzak berdin sentitzen, askoz ere biziagoak dira, eta askoz ere nabarmenagoak”.
Suarezen ibilbide literarioa sendotzera dator, tregoa garaiotan, izenburu iradokitzailea duen poesia lan hau. Dagoeneko behin baino gehiagotan antologatua izan den poeta gazteak, aurreko liburuekin finkatutako bideari jarraitu dio liburu honekin (Mugarri estaliak eta Spam poemak lanekin irekitako bideari, bederen), ezaugarri bertsukoak baitira hirurak ere. Aurrekoekiko distantzia markatzearren-edo, oraingoan erasotzaileago mintzo zaio irakurleari, probokazioa bilatu nahian, gogoa asaldatzeko gogoz. Baina funtsean, giza harremanen inguruan, emakumearen eta gizonaren arteko bikote harremanen gaineko terrenoan aritzen da erosoen. Maitasuna dei geniezaiokeen horretaz ari denean. Poema horietan agertzen zaigu indartsuen Suarezen proposamen poetikoa, horietan erakusten du bere poesiaren benetako tamaina.
Idazleak, edota idazleak sorturiko pertsonaiak, nahi bada, biluzte ariketa egiten du poemotan. Bigarren pertsonan egindako interpelazioen bitartez (idazleak asmatutako “zu” bati, liburuan aitortzen zaigunez), agerian geratzen dira idazle-pertsonaiaren zauriak. Bere gordinean azaleratzen zaizkigu orbanak, banan-banan, baina deskribapen hutsean geratu nahi gabe, anekdota soila izan nahi gabe. Helburua lortzen da poema askotan, ez beti, ordea. Leihoaren bestaldera, bizilagunaren joan-etorriak jarraitzen ditugunean bezala, voyeur sentsazio ezeroso baina aldi berean erakargarria sentitzea ez da arraroa poemokin, asmo literarioa ematen saiakera berezia egin den arren.
Anbiguotasunez beterik batzuetan, zeharbiderik hartu gabe besteetan, irakurlearengan galderak sortzea dute helburu Suarezen poemek, eta liburu honetakoek behin baino gehiagotan lortzen dutela esan beharra dago. Horretarako, hizkuntza zuzena, apaingarri berezirik gabekoa, umore dosi doia, irudi bortitzak edota hitzen ekonomia baliatuz sortzen ditu estilo pertsonaleko poemak. Agian egunerokoak atseginak egiten zaizkidalako izango da, baina erraz eta gustura irakurtzen den liburua begitandu zait Bala hutsak, egile beraren orain arteko lanen maila berdintzen duena.
Orain arte aipaturikoak, hitz gutxitan, Castillo Suarezen azken lan honen nondik norakoak. Batzuentzat kontu ezaguna agian, sorpresa efektua galdu duena akaso, baina, oro har esanda, beste behin funtzionatzen duena irakurle honen iritzirako. Ezen, eskuartean dugun liburuko “Traizionatu” poeman esaten den bezala, “bizitzan ia ezer ez da perfektua”. Alejandro Jodorowsky idazle txiletarrarentzat, literatura sendabidea litzateke. Ez soilik entretenimendurako edota autoafirmaziorako den langintza, bestea laguntzeko ere balio duena baizik. Eta Castillo Suarezen Bala hutsak liburuarekin antzeko zerbait gertatzen da, idazlearen exorzismoa baino, irakurlearena ahalbidetzen duela.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña