« Nostalgiaz | Noaren bide zabalak »
Desio izeneko tranbia / Tennessee Willians (Xabier Payá) / Alberdania-Elkar, 2005
Desioaren ibilerak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-01-13
Antzezlan bat irakurtzea ez da taulan edo zinemako pantaila batean ikustea. Desio izeneko tranbia, askoontzat, Vivian Leighen lana da, Marlon Brando gaztearekin, Kim Hunter eta Karl Maldenekin batera, Eliza Kazanen zuzendaritzapean. Hiru Oscar irabazi zituen pelikulak. Vivian Leight zoragarri zegoen Blanche Duboisen paperean, Hegoaldeko dama bat ahizpa bisitatzera etorria. Baina, ikuspegi partikularra, bera bezain zen Marlon Brando. Dena dela, filmeko bukaera eta testuak erakusten duena ez datoz bat. Indar handiagoa du testuak oraindik, hotzean.
Blanche aristokratak topo egiten du New Orleanseko auzune tipikoko eta erdipurdiko jendearekin, haren fineziak topo egiten du auzunean bizi den jendearen zakartasunarekin, emakumeak gizonarekin topo egiten du (Stanley Kowalskirekin/ Marlon Brando filmean). Bien arteko tirabira agerikoak ezkutuan dagoen indar aspaldiko eta bortitz bat askatuko du, ez da soilik emakumearen eta gizonaren arteko borroka edo gerra; zerbait sakonagoa da, berriagoa, lehergarriagoa: desioa. Bi klase ezberdinen arteko leizea dago bien artean, bi mundu urrutikoko partaide balira bezala. Blanchek eta Stanleyk elkar gorrotatzen dute, elkar ezagutu aurretik ere. Horri historia deitzen zaio. Emakumea janzten dituen soinekoak bezain amets arinetan bizi da; gizona, izerditan daraman elastikoa bezain gogorra. Emakumeak iraganeko mundu bat du buruan, eta orainari bizkarra eman dio. Gizonak, etorkina izaki, iraganari eman dio bizkarra eta oraina du gogoan.
Tennessee Williamsen lan onenetakoa da. New Orleanseko bizimodu klase bat ederki adierazten du. Liburua irakurtzen hiriko usainak aditzen dira, janari minarena, zerbezarena, kalekoa, tranbian dabilen jendearena, eta entzun ere entzuten da hiriko musika, polka eta jazza. Tennessee Williamsen ikuspegi zinikoak irtenbide gutxi ematen dio ametsari. Blanchek garesti ordainduko du den bezalako izatea. Desioak suntsitu egiten du desioa duena.
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Puta zikinak
Juno Mac / Molly Smith
Irati Majuelo
Hezurrezko kaiolak
Hasier Larretxea
Jon Martin-Etxebeste
Heriotzari aurrez aurre begira
Oskar Gaztelu
Mikel Asurmendi
Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban
Ibai Atutxa Ordeñana
Winesburg, Ohio
Sherwood Anderson
Nagore Fernandez
Suite frantsesa (bertsio argitaragabea)
Irene Nemirovski
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Sorgin-argien ehizan
Joan Mari Irigoien
Mikel Asurmendi
Balio erantzia
Ekaitz Goikoetxea
Mikel Asurmendi
Berriz zentauro
Katixa Agirre
Amaia Alvarez Uria
Poesia kaiera
Federico Garcia Lorca
Nagore Fernandez
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Asier Urkiza
Soniexka
Ludmila Ulitskaia
Ibon Egaña