kritiken hemeroteka

8.448 kritika

« | »

Hauts bihurtu zineten / Juan Kruz Igerabide / Alberdania, 2005

Utopiak Jon Kortazar / El País, 2005-12-26

Juan Kruz Igerabidek bere lehen nobela argitaratu du. Gehitu beharko genuke, ordea, orain esaten den bezala, esaldi bihurria eta zentzu handirik ez duena erabiliz, helduentzako lehen nobela, haur —eta gazte— literaturan trebatua baitzen, Helena eta arristiria argitaratu zuenean adibidez, eta nobela hori aipatzen dut beste honekin lotura oso estua duelako, eta bietan gertaera arras berdinak kontatzen direlako. Hauts bihurtu zineten helburu askori heltzen dion nobela dugu: iniziazio nobela, historia kontatu nahi duena, nobela hunkigarria.

Nobelaren gaiak Joantxo izeneko haurra gaztetu bitarteko bizitza kontatzen digu, beraz nobelaren gai nagusia pertsonaia honen begien bidez kontatua, Euskal Herriko bizitzan trantsizio garaian politikak euskal bailara batean izan zituen eragina eta ibilbidea. Iniziazio nobela dugu, batez ere, pertsonaia baten heldutasun prozesua nola lortzen den kontatzen duena, oso giro zailean.

Bere bizitzan adar nagusi bi izango ditu: batetik Adela maistra, bere on eginaren bidean jarriko duena, nahiz eta iragan zail bategatik, pertsonaia honek ez duen inoiz onik, bestetik Marro, gaizkilearen irudi nagusia, ekintza guztietako aurkari petoa: protagonistaren herren geratzearen errudun, harroa, borrokara eta edanari emana, droga saltzailea…

Polo bion artean heldu beharko du Joantxok, bere bizitza propio eraikirik. Giro nahasian, politikaz blaiturik, mila itzulika bizitzan zehar. Eta hor dugu beste pertsonaia berezia: Joxe Mari, auzokoa, bortizkeriaren aurrean bere esperientzia agertzen duena.

Esperientzia pertsonal bat, utopia komunistak galdu direnean. Horra hor, nire uste apalean, nobelaren gaia. Joantxoren nortasuna hazten delarik, bere hizkera mota ere aldatzen doa, eta neurri berean, munduari buruz agertzen duen konplexutasuna. Egileak ez die muzin egin aitorpen etiko eta moralari, behin eta berriro azpimarratu du gai hori, beti ere narratzailearen ahotan jarrita, dela kontatzen diren egoerak juzgatuz, dela aipamen klasiko aberatsen bidez.

Aitortu behar da garaiko hilketa eta ekintzen artean manikeismoa aldendurik agertzen dela kontalariaren kontzientzia, zalantza askorekin eta batez ere, garaiaren joera poliedrikoari erantzun anitza emanaz, idealizaziotik desidealizazio behera datorren bidean, nortasuna osatzen den bitartean. Pertsonaien eta egoeren artean mugitzen da nobelaren gaia eta erabilitako hizkera aipagarria da.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak