kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ezker hanka falta zuen / Lutxo Egia / Susa, 2005

Haizea ufadaka Igor Estankona / Deia, 2005-12-06

Iñaki Gerena eskola zaharreko kazetaria zen. Diabetesak eroan zion zangoa, eta euri fin batek bizitza. El Correo Españolek obituario labur bat eskaini zion, argazki bakoa, gogo txarrez egina ia: “Iñaki Gerena Narbaiza (1949-2005). Hierro egunkariko kazetaria 1971tik 1982ra”. Sestaoko Riverren gainean egunkari horretan idatzi zituen kronikak, irudiz bederen, hori baino gehiago ziren: ezkerraldean gertatzen ari ziren mila guduen metafora.

Perspektiba falta genuen agian, edo nostalgiko hutsak gara menturaz, baina euskal literatura industriaren birmoldaketaren garaira itzuli da behin baino gehiagotan azkenaldian. Mende laurden igaro ostean, gertatu zena ordenatzeko gogo bat badela ezin uka daiteke; Bilboren makilajeak nekez eusten dio hatsari. Lutxo Egiaren nobela labur honetan askoz gauza gehiago dago, baina baita ordukoa fikzioaren bitartez ulertzeko gogo bat ere. Gainbehera zetorren teatroko azken obra izan ziren Athleticen ligak, ekaitzaren barealdi baten antzera. Eta labe garaien ondoko landa erreak, eta Hierroko kazetari herrena etakide… Idazkera bera ere, nahastea eta edertasun arraro hura deskribatzeko, moldatu egin du Egiak. Denboran salto egiten du etengabe narrazioak, zabarra da, eragabea batzutan, baina olio orban baten antzera kulunkarazten du irakurlea.

Gaur egungo egoerara ekarri gaituen sarbide-erritua kontatzen du “Ezker hanka falta zuen” honek. Ez dira oroitzapen hutsak, ordea. Nola esan… nostalgia baino gehiago aldarte triste bat da orrialdeak zipriztintzen dituena. Eta lekuen magiarekin lortzen du askotan idazleak efektu hori: Catania, Sestao, Finisterre… gure mundu txikiko auzoak dira. Honenbestez, pertsonaiak ez dira inongoak, joanean doaz, eta euren bizitza gaseoso eta mamu-itxurako horretan aurrelariaren jokaldi batek, albariño biharamun batek edo Manuel Rivasen azken ipuinak itzularazten ditu bizitza deitzen dugun errealitate partzial horretara. Eta momentu labur batez otutzen zaigu gizon bat euri fina baino gehiago izan zela itsasadarraren ertzean.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak