kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Ezker hanka falta zuen / Lutxo Egia / Susa, 2005

Haizea ufadaka Igor Estankona / Deia, 2005-12-06

Iñaki Gerena eskola zaharreko kazetaria zen. Diabetesak eroan zion zangoa, eta euri fin batek bizitza. El Correo Españolek obituario labur bat eskaini zion, argazki bakoa, gogo txarrez egina ia: “Iñaki Gerena Narbaiza (1949-2005). Hierro egunkariko kazetaria 1971tik 1982ra”. Sestaoko Riverren gainean egunkari horretan idatzi zituen kronikak, irudiz bederen, hori baino gehiago ziren: ezkerraldean gertatzen ari ziren mila guduen metafora.

Perspektiba falta genuen agian, edo nostalgiko hutsak gara menturaz, baina euskal literatura industriaren birmoldaketaren garaira itzuli da behin baino gehiagotan azkenaldian. Mende laurden igaro ostean, gertatu zena ordenatzeko gogo bat badela ezin uka daiteke; Bilboren makilajeak nekez eusten dio hatsari. Lutxo Egiaren nobela labur honetan askoz gauza gehiago dago, baina baita ordukoa fikzioaren bitartez ulertzeko gogo bat ere. Gainbehera zetorren teatroko azken obra izan ziren Athleticen ligak, ekaitzaren barealdi baten antzera. Eta labe garaien ondoko landa erreak, eta Hierroko kazetari herrena etakide… Idazkera bera ere, nahastea eta edertasun arraro hura deskribatzeko, moldatu egin du Egiak. Denboran salto egiten du etengabe narrazioak, zabarra da, eragabea batzutan, baina olio orban baten antzera kulunkarazten du irakurlea.

Gaur egungo egoerara ekarri gaituen sarbide-erritua kontatzen du “Ezker hanka falta zuen” honek. Ez dira oroitzapen hutsak, ordea. Nola esan… nostalgia baino gehiago aldarte triste bat da orrialdeak zipriztintzen dituena. Eta lekuen magiarekin lortzen du askotan idazleak efektu hori: Catania, Sestao, Finisterre… gure mundu txikiko auzoak dira. Honenbestez, pertsonaiak ez dira inongoak, joanean doaz, eta euren bizitza gaseoso eta mamu-itxurako horretan aurrelariaren jokaldi batek, albariño biharamun batek edo Manuel Rivasen azken ipuinak itzularazten ditu bizitza deitzen dugun errealitate partzial horretara. Eta momentu labur batez otutzen zaigu gizon bat euri fina baino gehiago izan zela itsasadarraren ertzean.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak