kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Odolean neraman / Joan Mari Irigoien / Elkar, 2004

Egungo “arrakasta”ren hiru ele-mele: krak, crack edota crack Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-09

Egungo gizartearen ezaugarria edota grina futbola da inolaz ere. Mendebaldeko “kultura”ren ezaugarrietako bat kirola da eta gizartearen zati handi batek futbola darama(gu) bihotzean. “Odolean neraman” istorioaren protagonistak, Eneko Ortega gazteak, bihotzean izan ezik odolean darama futbola.

Baloia izaki futbolaren jokorako gailu ezinbestekoa, bihotzaren lekuan baloi bat darama Enekok bere baitan. Baloia ondo menperatzen duen gizakumea, teknikaz eta ganoraz menperatu ere, mundua menperatzera heldu daitekeela sinetsarazi zaigu mendebaldeko kulturan, eta halatsu ere sinestarazi diote Enekori. Hitz batean Crack izateko jaioa eta iaioa da.

Tamalez, kirola garatu eta gauzatzerakoan, “kultura” hitza alboan geratuz joan da neurri handi batean. Kultur ekintza eta emaitza behar zuena, masa edota ekimen ikusgarria izatera iritsi da. Futbola espektakuluaren ikur gorena da gure kulturan.

Horiek dira bat-batean “Odolean neraman” eleberriak bat batean iradoki dizkidanak. Eleberriak, jakina, irakurlea harrapatuko badu besterik behar du noski.

Hara, bada, istorio polita duzu Eneko Ortegarena. Joan Mari Irigoienek tarteka-marteka oparitzen digun gure gizartearen erretratu horietako bat: ironia eta kritikaz ondo baino hobeto zipriztindua, ondo narratuta hobekiago esateko.

Arrakasta da liburu honen hitz gakoa. Zer da arrakasta ordea gure gizartean eta espektakuluaren munduan? Hedabideek txitean-pitean “saltzen” diguten jarrera eta posea? Gaurko “arrakasta” azal-azaleko harremanen ondorio dela erakusten digu “Odolean neraman” eleberriak. Azal-azaleko denak, ordea, aise egiten du krak. Krak edo crack. Hitz edo ele-mele horri hiru adiera aurkitu dizkiot neronek:

Krak edo zapart egin, puskatu alegia.

Crack edo futbol izarra.

Edota Crack: droga oso toxikoa dena.

Hiruko ederra: egungo munduaren isla.

Joan Mari Irigoienek gertutik bizi izan zuen futbola, futbolari izan zen idazle izan aitzin. Arrakastaren bideak ikertu dituen bidaiari izaki, idazle fina agertu zaigu beste behin ere. “Arrakasta”ri eta bizitzari bertatik bertara segitzen dion bidaiari eta idazle naharo legez.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak