« Antologiak | Bizitzaren ispilu »
Odolean neraman / Joan Mari Irigoien / Elkar, 2004
Egungo “arrakasta”ren hiru ele-mele: krak, crack edota crack Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-09
Egungo gizartearen ezaugarria edota grina futbola da inolaz ere. Mendebaldeko “kultura”ren ezaugarrietako bat kirola da eta gizartearen zati handi batek futbola darama(gu) bihotzean. “Odolean neraman” istorioaren protagonistak, Eneko Ortega gazteak, bihotzean izan ezik odolean darama futbola.
Baloia izaki futbolaren jokorako gailu ezinbestekoa, bihotzaren lekuan baloi bat darama Enekok bere baitan. Baloia ondo menperatzen duen gizakumea, teknikaz eta ganoraz menperatu ere, mundua menperatzera heldu daitekeela sinetsarazi zaigu mendebaldeko kulturan, eta halatsu ere sinestarazi diote Enekori. Hitz batean Crack izateko jaioa eta iaioa da.
Tamalez, kirola garatu eta gauzatzerakoan, “kultura” hitza alboan geratuz joan da neurri handi batean. Kultur ekintza eta emaitza behar zuena, masa edota ekimen ikusgarria izatera iritsi da. Futbola espektakuluaren ikur gorena da gure kulturan.
Horiek dira bat-batean “Odolean neraman” eleberriak bat batean iradoki dizkidanak. Eleberriak, jakina, irakurlea harrapatuko badu besterik behar du noski.
Hara, bada, istorio polita duzu Eneko Ortegarena. Joan Mari Irigoienek tarteka-marteka oparitzen digun gure gizartearen erretratu horietako bat: ironia eta kritikaz ondo baino hobeto zipriztindua, ondo narratuta hobekiago esateko.
Arrakasta da liburu honen hitz gakoa. Zer da arrakasta ordea gure gizartean eta espektakuluaren munduan? Hedabideek txitean-pitean “saltzen” diguten jarrera eta posea? Gaurko “arrakasta” azal-azaleko harremanen ondorio dela erakusten digu “Odolean neraman” eleberriak. Azal-azaleko denak, ordea, aise egiten du krak. Krak edo crack. Hitz edo ele-mele horri hiru adiera aurkitu dizkiot neronek:
Krak edo zapart egin, puskatu alegia.
Crack edo futbol izarra.
Edota Crack: droga oso toxikoa dena.
Hiruko ederra: egungo munduaren isla.
Joan Mari Irigoienek gertutik bizi izan zuen futbola, futbolari izan zen idazle izan aitzin. Arrakastaren bideak ikertu dituen bidaiari izaki, idazle fina agertu zaigu beste behin ere. “Arrakasta”ri eta bizitzari bertatik bertara segitzen dion bidaiari eta idazle naharo legez.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo