kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Hiltzaile ilegorria / Karlos del Olmo / Kutxa Fundazioa, 2005

Historiaren mamuak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-06-03

Eleberri honek iazkoan Irun Hiriko Kutxa Literatur Saria irabazi zuen, eleberriaren sailean. Eleberria dela erraz antzeman daiteke, liburua irakurrita; izan ere, aberatsa baita gaiez, baita estiloz ere.

Euskal itzultzaile batek Erdi Aroko testu bitxi bat euskaratzeko agindua jaso du; jakina, horretarako daude itzultzaileak; areago, itzultzaile hori euskalduna baldin bada, eta, itzulgaia, Jesusen Lagundiak (Inazio, Inazio) testua beretzat hartzen ez duen eskuizkribua bada, non justifikatzen den erregearen hilketa, erlijioaren argudioak erabiliz. Baina agindu hori oso da misteriotsua, eta hortik etorriko da eleberrian zehar gertatuko diren katramilak eta gertaera harrigarriak, edo beldurrezkoak. Hori da abiapuntua. Gero mehatxuak, Interneten bidez, gaur egun anonimoa izateko modu bakarra, edo ia. Eta hor nahasten dira kontuak, Henrike Albretekoa azaltzen baita, geroxeago, Parisek meza bat ongi merezi zuela esan zuena. Gora-nahi guztien eta botere-gose guztien santu eta patroi bihurtu zen, gainera; eta ez dira gutxi. Gaur egun egingo bagenu, antzina bezala, erromeria, bideak beteko lirateke, eta ez litzateke tokirik egongo ez dantzatzeko eta ez kantatzeko. Dena izango baitzen, jendetzaren balaku eta igurtzi goxo, hitzez edo hatzez.

Jenero fantastikoan kokatu behar dugu eleberria. Egia ere bada, bazuela Karlos del Olmok lehendik lana eginda, Henrike IV.ari buruzko liburua idatzi zuenean: hugonotea, edo higonota bera, Zuberoan dioten bezala, haiek pairatu zituztelako errege horren balentriak eta ausardiak; eta oraindik bizi-bizi dituztelako historiaren mamuak. Modan dagoen jeneroa dugu, gainera: erdaraz, esan nahi nuen. Eta modak agintzen du salmenta, eta liburu batzuk asko saltzen dira, eta beste batzuk batere ez. Baina idazleak nahi duena idatzi behar du, kezkatzeke bere publikoaz, kezkatzeke bere geroaz. Liburu finak eta ongi idatzitakoak ekarriz auzora. “Hiltzaile Ilegorria”, izan ere, oso ongi idatzita baitago.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak