kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Sukar ustelaren urtea / Edorta Jimenez / Txalaparta, 2004

Gorroto ustela Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-05-20

Itsasoa bertatik bertara du Edorta Jimenez Mundakan, Kantauriko itsaso zelai-kolorea, oso ezberdina baita Mediterraneokoaren aldean, itsaso ardo-kolore, tokiren batzuetan eta Homeroren irudimenean. Euskal itsasoa ere bada Kantauri hori, literatur bultzatzaile, eta lanbide. Ez da lehen aldia Edorta Jimenezek itsasoa gaitzat hartzen duenik, areago esango nuke, berak beti itsasoa eraman du berarekin.

Nobela hau, bere barne-egituraren eta amaieraren arabera, nobelaldi baten hasiera baino ez da, nik uste; eta pena hartuko nuke oker egongo banintz, merezi baitu jarraipena. XVI. mendea du hartzen, Espainian ordurako eta Europan eta Ameriketan Felipe errege tokaioa nagusi zen garaian. Abentura-eleberria da, beraz. Eta ukitu historikoa ere badu; baina ez da eleberri historikoa. Uste dut gainera, badela ordua bereizteko eleberri historikoa eta historia-eleberria, nahasirik baitatoz, aspaldiko partez, Kantauritik harago eta honago.

Armada Txit Zorionekoa edo, bestela esanda, Armada Garaiezina behar zuen hura dugu batetik. Gero ekaitzek-eta hondora eraman zuten, eta orduan jaio zen Tomasso Hobbes, izuarekin batera. Hori da ingurumen historikoa; izan ere, Ontzidi hura izan zen, nahiz ez zen munduak izan duen izugarriena. Lezoko Blasek Indietako Cartagenan ingelesek bidalitako handiagoa izan zuen. Patua, noski; edo intelektualek deitzen duten ironia historikoa. Itsas abenturak, ontziak batetik bestera, mutil gazteak begiak bete amets, gerra eta sukarra, su eta herio, sukar ustela. Eta gorrotoa lege, euskaldunok ongi dakigun bezala, mendez mende jo baikaitu berak, belaunaldiz belaunaldi saiatu baita bera elkarren aurka borroka gaitezen. Eta abentura-eleberriak eskatzen duen idazketa, arina baina alaia.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak