kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Sukar ustelaren urtea / Edorta Jimenez / Txalaparta, 2004

Gorroto ustela Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-05-20

Itsasoa bertatik bertara du Edorta Jimenez Mundakan, Kantauriko itsaso zelai-kolorea, oso ezberdina baita Mediterraneokoaren aldean, itsaso ardo-kolore, tokiren batzuetan eta Homeroren irudimenean. Euskal itsasoa ere bada Kantauri hori, literatur bultzatzaile, eta lanbide. Ez da lehen aldia Edorta Jimenezek itsasoa gaitzat hartzen duenik, areago esango nuke, berak beti itsasoa eraman du berarekin.

Nobela hau, bere barne-egituraren eta amaieraren arabera, nobelaldi baten hasiera baino ez da, nik uste; eta pena hartuko nuke oker egongo banintz, merezi baitu jarraipena. XVI. mendea du hartzen, Espainian ordurako eta Europan eta Ameriketan Felipe errege tokaioa nagusi zen garaian. Abentura-eleberria da, beraz. Eta ukitu historikoa ere badu; baina ez da eleberri historikoa. Uste dut gainera, badela ordua bereizteko eleberri historikoa eta historia-eleberria, nahasirik baitatoz, aspaldiko partez, Kantauritik harago eta honago.

Armada Txit Zorionekoa edo, bestela esanda, Armada Garaiezina behar zuen hura dugu batetik. Gero ekaitzek-eta hondora eraman zuten, eta orduan jaio zen Tomasso Hobbes, izuarekin batera. Hori da ingurumen historikoa; izan ere, Ontzidi hura izan zen, nahiz ez zen munduak izan duen izugarriena. Lezoko Blasek Indietako Cartagenan ingelesek bidalitako handiagoa izan zuen. Patua, noski; edo intelektualek deitzen duten ironia historikoa. Itsas abenturak, ontziak batetik bestera, mutil gazteak begiak bete amets, gerra eta sukarra, su eta herio, sukar ustela. Eta gorrotoa lege, euskaldunok ongi dakigun bezala, mendez mende jo baikaitu berak, belaunaldiz belaunaldi saiatu baita bera elkarren aurka borroka gaitezen. Eta abentura-eleberriak eskatzen duen idazketa, arina baina alaia.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak