susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Pertsona zintzoen maltzurkeria | Lagun amerikarra »

Adio / Bitoriano Gandiaga / Elkar, 2005

Gandiagaren ondarea Javier Rojo / El Correo, 2005-04-13

“Ipuin bat beste ezer ez gara / gaur geroztiko gizaldiz”. “Adio” izenburuko poema liburuan agertzen diren bi lerro hauek laburbil lezakete poetaren sentimendua. Bitoriano Gandiagak (1928-2001) poema liburu hau utzi zien euskal irakurleei, argitaratzeko prestatuta, idazlearen jarrera eta planteamenduak argitzen dituzten zazpi ataletan banatua. Idazleak bere haurtzaroko euskal gizartea, baserritarren bizimodua, erlijioa eta lana ardatz zituen bizitza oinarritzat hartu nahi izan zuen beti, halakoetan euskal izaera egongo balitz bezala. Mundu modernoa ez zuen ulertzen, eta argi azaltzen du hau bere testuetan. Dagoeneko, bere haurtzaroko mundua etnologoen gaia besterik ez da, ipuina besterik ez, aspaldiko istorioak. Jakinaren gainean zegoen Gandiaga, eta gertakari metaforikoa izango balitz bezala, XXI. mendearen hasierarekin batera joan egin zitzaigun. Gandiaga poeta handia izan da. Aurreko belaunaldiei begira idazten zuen, arbasoekin lotzen zuen haria azpimarratuz. Gizarte horren mintzoa islatzen jakin izan zuen, aspaldiko ahots horiek bere hitzetan poesia bihurtuta, mintzo hori esanahiz gabetuta tribuaren mintzoa bilakatu baino lehen. Gandiagak mundu hura hiltzen ikusi zuen, eta hori izan da poetaren barne-tragedia.