« Bidaia paraleloak | Giza kondizioa »
Ezinezko maletak / Juanjo Olasagarre / Susa, 2004
Gure lastak laxatzeko istorio paregabea Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-01
Liburu guztiek, gutxi-asko, hainbat zantzu uzten digute gure baitan. Juanjo Olasagarreren “Ezinezko maletak” eleberriak baditu motiboak nire barrua ukitzeko nahiz hunkitzeko. Gure “gauzaz” ari da, alegia, “euskal gatazkaz”. Besteak beste, jakina, izan ere, zorionez, “gu” euskal eta politika baina gehiago bagara. Eleberria lekuko.
Eleberria Nafarroako Sakana eta Londresen kokatuta dago. Londreseko kontakizunak Sakanako herrixka batean iraganean ondutako istorioa garatu eta harilkatzen du. Sakanako Beriain mendiaren magala, Sakana alegia, berebiziko lekunea da niretzat, nerabezaroa han eman bainuen neurri batean.
Testuinguru horretan, borroka armatuan engaiatu diren —Harakin, Jexux Mari, Fermin eta Bazter— herritarrek protagonizatzen dute “Ezinezko maletak”. Etorkizun libre baten menturan, iraultza, independentzia edota sozialismoa helburutzat hartutako lau lagunen bizipenak kontatu dizkigu Olasagarrek. ETAko komando baten partaideak dira laurak.
Narratzaileak 90. hamarkadatik 80. hamarkadan Nafarroan gertatutakoak kontatu dizkigu eleberrian, Londresera bidaian kontatu ere. 20 urteko distantziak eta eskarmentuak ezin egokiagoak iruditzen zaizkit norberaren metamorfosia edota bilakaera esperimentatu eta ezagutzeko. Badaude, noski, motel-motel eboluzionatzen dutenak, baita —eleberrian gertatu bezala— hiltzea nahiago dutenak inoiz amestu dutenak helezina direla onartu baino.
Esan dezadan, alabaina, arrunt ados naizela utopia dosi batez bizitzearekin —eta areago 15 urte eta 30 urte bitartean— utopiarik gabe ezin baita ezer berririk ekarri mundu honetara. Baina ziklo bakoitzak bere utopien akabera berez ekartzen duelakoan nago.
Tira, eleberriak etsipen sorrarazi du askoren baitan. Nik zenbait herrikideek euskaltasuna bizitzeko duten moldearekin etsituta nagoenez, eleberriak ez nau batere etsitu. Ni neroni nolakoa naizen eta orobat euskaldun komunitate ttipi honetakoak nolakoak garen islatzen duten istorioek biziarazten naute.
Eleberriaren narrazioak zenbaitetan ituan jotzen du, bestetan ez horren erdian, bestetan huts egin ere. Eleberriaren eraikuntzaz ari naiz. Funtsari dagokionean, berriz, paregabea da nire gustuko. “Ezinezko maletak” eleberria ispilu egokia iruditzen zait.
Gure miseriak azalarazteak eta hausnartzeak “izaten” laguntzen digutelakoan nago, pertsona nahiz euskaldun gisara. Maleta pisuak dira euskaldunok daramatzagunak alajaina. Eleberri hau irakurtzeak lasta laxatzen lagundu diezazuke irakurle lagun hori!
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez