« Bidaia paraleloak | Giza kondizioa »
Ezinezko maletak / Juanjo Olasagarre / Susa, 2004
Gure lastak laxatzeko istorio paregabea Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-01
Liburu guztiek, gutxi-asko, hainbat zantzu uzten digute gure baitan. Juanjo Olasagarreren “Ezinezko maletak” eleberriak baditu motiboak nire barrua ukitzeko nahiz hunkitzeko. Gure “gauzaz” ari da, alegia, “euskal gatazkaz”. Besteak beste, jakina, izan ere, zorionez, “gu” euskal eta politika baina gehiago bagara. Eleberria lekuko.
Eleberria Nafarroako Sakana eta Londresen kokatuta dago. Londreseko kontakizunak Sakanako herrixka batean iraganean ondutako istorioa garatu eta harilkatzen du. Sakanako Beriain mendiaren magala, Sakana alegia, berebiziko lekunea da niretzat, nerabezaroa han eman bainuen neurri batean.
Testuinguru horretan, borroka armatuan engaiatu diren —Harakin, Jexux Mari, Fermin eta Bazter— herritarrek protagonizatzen dute “Ezinezko maletak”. Etorkizun libre baten menturan, iraultza, independentzia edota sozialismoa helburutzat hartutako lau lagunen bizipenak kontatu dizkigu Olasagarrek. ETAko komando baten partaideak dira laurak.
Narratzaileak 90. hamarkadatik 80. hamarkadan Nafarroan gertatutakoak kontatu dizkigu eleberrian, Londresera bidaian kontatu ere. 20 urteko distantziak eta eskarmentuak ezin egokiagoak iruditzen zaizkit norberaren metamorfosia edota bilakaera esperimentatu eta ezagutzeko. Badaude, noski, motel-motel eboluzionatzen dutenak, baita —eleberrian gertatu bezala— hiltzea nahiago dutenak inoiz amestu dutenak helezina direla onartu baino.
Esan dezadan, alabaina, arrunt ados naizela utopia dosi batez bizitzearekin —eta areago 15 urte eta 30 urte bitartean— utopiarik gabe ezin baita ezer berririk ekarri mundu honetara. Baina ziklo bakoitzak bere utopien akabera berez ekartzen duelakoan nago.
Tira, eleberriak etsipen sorrarazi du askoren baitan. Nik zenbait herrikideek euskaltasuna bizitzeko duten moldearekin etsituta nagoenez, eleberriak ez nau batere etsitu. Ni neroni nolakoa naizen eta orobat euskaldun komunitate ttipi honetakoak nolakoak garen islatzen duten istorioek biziarazten naute.
Eleberriaren narrazioak zenbaitetan ituan jotzen du, bestetan ez horren erdian, bestetan huts egin ere. Eleberriaren eraikuntzaz ari naiz. Funtsari dagokionean, berriz, paregabea da nire gustuko. “Ezinezko maletak” eleberria ispilu egokia iruditzen zait.
Gure miseriak azalarazteak eta hausnartzeak “izaten” laguntzen digutelakoan nago, pertsona nahiz euskaldun gisara. Maleta pisuak dira euskaldunok daramatzagunak alajaina. Eleberri hau irakurtzeak lasta laxatzen lagundu diezazuke irakurle lagun hori!
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi