susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Antologia | New York istorioak »

Oihan nabarra / Luis Garde / Euskaltzaindia-BBK, 2004

Bizitzaren bide erdian Jon Kortazar / El País, 2004-11-28

Oihan nabarra liburuarekin Luis Garde Iriartek 2003. urteko Euskaltzaindia-BBK poesia saria irabazi zuen. Danteren poesiaren itzalpean infernura jaitsiera nabaria agertu du: “Bizitzaren bide erdian / hiri-barru ilun ilunean hain nahasita nenbilen / ezen ez bainuen nabaritzen gizabiziaren “aztarnarik”.

Etsipen puntu honetan hasten da hiru zatitan banatua dagoen hausnarketa. Tonu epikoa eta luzea badu ere, epikoegia nire gusturako, badu joskera nabarmena, kontaketa, intertestualitatea eta ironia biltzen dituena.

Poesia fina idatzi du Gardek, zuzena. Badu egunerokotasunaren ukiturik, baina egunerokotasuna bat-batean bihurtzen da beste zerbaiten sinbolo nagusia: mundua ulertzen ez duen gizakiak hitz egiten digu eta “hutsen zerrenda” osatzen du, bizitzak dituen moldeen bidean.

Oihan nabarra berez, hiru oihan dira, geroago eta etsituagoak: Harrizko oihana, Hareazko oihana, eta Saihesbideak.

Beti ere, Danteren intertestuak moldatzen du esanahia. Lehen zatiak gaurko hiri erraldoiaren noraeza adierazten du; bigarrenak, “ilundu aitzin / abaildu zara mendebaldeko auzoetarantz”, eta bidaia proposatzen da irtenbide gisa, baina paradisura heltzen den neurrian indarrik gabeko paradisua da aurkitzen dena. Hirugarrenean norberaren esperientziaren denbora aldarrikatzen du Gardek: “Denbora ez da lineala / denbora ez da errepikaria / Bizi izandako denbora / idazten ari naizen liburua da”. Eta konstatazio horrek eman dio zentzu nagusia egindako bideari.

Idazketa pertsonala da Garderena, sinbolo nagusiak erabiltzen dituena, eta hausnarketa sinbolo bihurtuz bilakatzen da bere poesiaren sena.