susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Identidadearen bila | Hiriaren bihotzeko taupadei adi »

Zirkulua / Andoni Urzelai / Erein, 2004

Euskal serial killer Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-07-23

Irakurri dut Andoni Urzelairen eleberri hau. Egia esan, hasi eta buka egiten diren horietakoa da, ez literatur kalitateagatik. Ez dut uste euskal literaturan eragin handirik izango duenik, baina, erraz irakurtzeaz gainera, interesa pizten duela ezin uka. Hiltzaileen pelikuletan ere horixe bera gertatzen da, akzioak bera darama ikuslea, akzio hutsak, kalitateak bainoago. Hemen, literatura klase honetan, eta salbuespenak salbuespen, izan ere literatur lan handiak baitaude genero belztean ere, antzeko zerbait gertatzen da, akzioak berak, hilketa kateak eta horrek dakartzan ondorioek, horrek mugimenduan jartzen dituen kontrako indarrek (detektibeak esaterako), interesa pizten dute, era primarioan piztu ere. Ala ez al gara lelo-lelo eginda geratzen telebistari begira, hango zaborra irensten, hango odol eta erraietako isuria zanga-zanga edaten?

Egia ere bada, liburuak, eta horrexek salbatzen du saioa, baduela zentzu ironikoa, errealitatearekiko distantziamendua erakusten du, eta errealitatea, esajeratua delako, deformaturik ageri da, barregarri azken finean. Nola zirkoko ispilu batzuetan gure irudia ere deformatua ikusten dugun, halaxe ikusten da errealitatea, loditua, itsustua. Gaia zera da: CESIDeko agente batzuek erabaki dute ETAri herri-sostengua kentzeko izua sortu behar dela kaleetan eta horretarako beren hiltzaile bat ipintzen dute jendea hiltzen. Azkenik ETAk berak ere parte hartzen du, sarraskia geldiarazteko. Esan dut lehen ere: zentzu ironikoan ez bada, ezin da ulertu nobela. Izan ere, pertsonaien argumentazioa oso kaxkarra baita, ez lukete Unibertsitatean sartzerik izango halako gizon-emakumeek, halako salbatzaileek. Eta, gainera, ETAren bileraren deskribapena dago, bueno Badakit jenero hau gero eta ugariagoa dela gure literaturan. Eta ez deritzot ez ongi ez gaizki. Bakoitzak ahal duena egiten baitu, euskal letretan izen baten jabe izateko.