kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Mugaldekoak / Edu Zelaieta / Susa, 2004

Mugaz beste aldera begira Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-07-02

Gaztea da Edu Zelaieta, eta hori dohaina baino gehiago da, ikuspegia, munduari begiratzeko eta mundua sentitzeko modua. Egia da munduari begiratzen diogunean, mundua ere guri begira gelditzen dela, eta begirada horrek markatzen gaituela gureak mundua markatzen duen neurrian bederen. Bada liburuan poema bat osorik aipatu nahi nukeena, oso poema ona eta esanguratsua iruditzen baitzait: “Libre jaio naiz, baina/ gatibu sentitzen./ ez naiz errudun jaio, baina/ behin eta berriz sentitzen naiz errudun./Ez naiz borrero jaio, baina/ horrela egin naute eta horrela sentitzen naiz/ nire berdinekin,/ libre jaio baina errudun sentitzen direnekin.” Sentimendua da poemaren gaia, gatibu sentitzea, errudun sentitzea, kolektibo handi baten ondoan noski. Psikoanalisiaren ikuspegitik ondo adieraz daiteke poemaren esanahia, erruduntasun sentimendua: gure izenean hainbeste triskantza egin eta hainbeste nahigabe gertatu direnean. Identifikazio derrigorrezkoa baita gure modukoekin, haiek ere, pentsatzekoa denez, errudun sentimendu bera baitute; libre jaio, denok jaio baikara libre, baina ez gara denok berdin libre bizi. Hori da nik ulertzen dudana, eta erruduntasun sentimendu horrek, askotan, krisia dakar berarekin, alegia depresioa.

Muga dago ordea krisitik depresiora eta ez dut uste Edu Zelaietak depresioaren muga gainditzen duenik: “ene negarra ene muga da”, diosku, eta mugak negar-toki dira, aspalditik gainera. Esango nuke liburuan azaltzen den poetak muga bistan duela, aurrez aurre, baina ez dela ausartzen hura zeharkatzera, hura gainditzera. Muga guztien muga, azken muga, heriotza baita, eta horren beldur da poeta, hitz zuzenez aipatzen ez badu ere.

Baina doinuak, poesiaren norabideak, zenbait metaforak, identifikazioek, mugaz beste aldean heriotza ikusten duela pentsarazten digute. Bestela ez da ulertzen bizitzari buruz idazten duena, zerbait behartua balitz bezala: “Erdiminez nahi nuke iratzarri/bi aldiz bi/bizirik egoteko”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak