kritiken hemeroteka

8.376 kritika

« | »

Amodiozko hogei poema eta kanta bat bakar-mindua / Pablo Neruda (Jose Luis Padron) / Gara, 2004

Bertsorik alaienak gaur Mirari Garcia de Kortazar / Gara, 2004-07-03

“Irakur ditzaket bertsorik alaienak gaur”, esan beharrean gaude. “Eguzkitsu dago zerua, eta ñirñir ari dira begiak, hunkiturik”, esan dezakegu gaur.

Badakit, galdutako maitasunak barnean sartzen dituen tristura eta ezina, samina eta ozpina, hezur-muinetan txertatzen direnak, berdin sentituko direla hizkuntza gehienetan. Badakit 80 urte itxaron behar izan dugula amodiozko poema ezagunenak euskaraz sentitzeko. Baina idatz ditzaket bertsorik alaienak gaur. Jose Luis Padron idazle eta itzultzaile urretxuarrari esker, berriz ere maitemintzeko eta berriz ere hunkitzeko aukera edukiko dugulako, eta historia osoan zehar gehien irakurri eta sentitutako poema horiek jaio egingo direlako berriz ere, oraingo honetan euskaraz. Bai, ziur nago, idatz ditzaket bertsorik alaienak gaur. Maitasunak txinparta bezala behar du poesiak arnasa irakurlerik lortuko badu eta zer hobe, munduko maitasun-poema ezagunenen hatsa baino, irakurleak erakartzeko?

Idatz ditzaket bertsorik alaienak gaur. Idatz dezaket Nerudak 20 urte bakarrik behar izan zituela 20 poema bihotz-bihotzeko idazteko, irakurlea harrapatu eta liluratzeko, eta hitzaren magia eta indarra kutsarazteko. Barne-barnetik originala, sortzailea, berritzailea eta aldakorra izan zela bai hitzetan eta baita gaietan ere. Eta unibertsalki ezaguna den lan hau klasiko bihurtu den arren, berri-berria dela, oraindik, ezkutaturik duen magia kutsakor eta arriskutsua. Amodioaren bitartez sartzen baita gizakia gauzetan, unibertso eta distantzia berriak sortzeko. Zabaldu egiten baititu munduaren mugak maiteminduta dagoenak.

Samina indar sortzailea ere badelako, bertsorik tristeenekin batera, lerrorik alaienak, arinenak, hermetikoenak, gardenenak eta epikoenak aurkituko ditugu Nerudaren lan honetan. Ageri-agerian eta azal-azalean aurkituko ditugu Nerudak gure egingo dizkigun sentimenduak. Edonork ukitu ahal izango ditu, hitz eta isilune bakoitzean, norberaren izaera eta sentiberatasuna. Beti delako berri-berria bertso hauen sujeritzeko modua. Nerudak ez baitu idatzi bakarrik egiten; sujeritu egiten du beste ezeren gainetik. Zintzilikaurkituko ditugu, lerro artean, gure hunkipen poetikoa pizten duten ezaugarriak.

Idatz ditzaket bertsorik alaienak gaur. Ñirñir egingo digute begiek, hunkiturik eta liluraturik. Ia 80 urte eduki arren, biziagotu egiten baitira poemok irakurketa bakoitzean, hizkuntza berri bakoitzarekin esanahi berria aurkitzen baldin badugu. “Amodiozko hogei poema eta kanta bat bakar-mindua” aukera paregabea da mito bihurtu den poeta honen lanik esanguratsuena, ondare ere kontsidera daitekeena, hurbil-hurbiletik dastatzeko eta gozatzeko. Eta itzulpengintza sorkuntzaren beste alde bat ere badenez, trebezia eta abilezia handiz eskainiko digu idazle urretxuarrak bere ikuspegia bere lan nagusietakoa duen honetan. Maisutasunez dakar aspaldiko bertsoak sentitzeko modu berezia. Bejondeizuela! Bertsorik ederrenekin gozatu ahal izango dugu aurrerantzean, baita euskaraz gozatu ere.

Azken kritikak

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Asier Urkiza

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith

Nagore Fernandez

Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Joxe Aldasoro

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Mikel Asurmendi

Rifqa
Mohammed el-Kurd

Irati Majuelo

Loak ezkutatzen duena
Patxi Zubizarreta

Aiora Sampedro

Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban

Mikel Asurmendi

Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka

Asier Urkiza

Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon / Piszifaktoria Ideien Laborategia

Nagore Fernandez

Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate

Jon Jimenez

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Hasier Rekondo

Detaile xume bat
Adania Shibli

Irati Majuelo

Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

Hedabideak