« Poesia nonahi topatuz | Belaunaldien gatazka »
Fitola balba, karpuki tui / Jon Gerediaga / Pamiela, 2004
Stanislavskiren sistema Igor Estankona / Deia, 2004-06-29
Sakoneko ardura eta artegatasun dramatikoen luzapen poetiko baten antzera, egiazko hizkeraren bila dabil Jon Gerediaga “Fitola balba, karpuki tui” interesgarri honetan. Ez da ibili alferrik, Antzerkiola Imaginarioan, dramagile eta ikerlari lanetan. Bilaketa eta berritasuna sormenaren ardatz direla sinestuta, betiko oinarrietatik abiatu bai baina beti apur bat harago joan ohi direnen azertu eta arriskuetan erortzen den liburua da hau, ezin zaiolarik inolaz ere egotzi ausardia faltarik.
Eskegita eta haizeak eraginda dabiltzan mekanismo arraroen gisara, liburuko piezek gelditasunean mugimendua dutela dirudi. Azalduko dut gelditasunaren eta mugimenduaren itxurazko kontraesan hau: akziorik apenas dagoen, baina hain da dinamikoa gogoetaren bilakaera poemarik poema, non liburua hartzen duenari gauza asko jasotzen dabilela irudituko baitzaio, ideiak arrapaladan datozela. Denborak ezinbestean inposatzen duen ikuspegi aldaketari buruzko poema adibide bat baino ez da: “Lehen panteista amorratua nintzen”, gero “mundua profanoa bilakatu zitzaidan” eta orain “zomorroak gonbidatzen ditut etxera/ nirekin bazkal dezaten eta, bide batez,/ bizitzari aurre egiteko/ haiek erabiltzen duten metodoa/ nik ere erabiltzeko”.
Lerro luzeen eta irudi aluzinagarrien zaleek gozatu egingo dute. Mundu absurdu honen aurrean apokalipsia iragarri edo haserrea erakustea baino praktikoagoak dira Bilbotarrarentzat gozamena, jolasa eta muinetik urrutiratzea, hain zuzen muinera iristeko. Hori dela bide, batzutan idazkera automatikoa darabilela dirudi, adimenaren gurarien esku utziz ideia batetik besterako saltoa, “Gure hilobietan gautza kexuka” poeman mozkorraldi anonimoetatik mozkorti ezagunetara naturaltasun guztiz ilogikoz jauzi egiten duenean bezala.
Umorea ere deskribatu ezin den horretara hurbiltzeko darabil, beste baliabide ugarirekin nahastean. Benetan bikainak iruditu zaizkigu, bestalde, haiku itxurako poema finak. Aberastasun honi puntu ilunen bat aitortu behar bazaio, ordea, inoiz poemaren kontrola galdu egiten duela esango dugu edo, poemaren beraren kontrola baino, esaldi konkretu batzuen gainekoa. Izan ere, “demografia anitzeko kantoiak” edo “funtsezko izate anonimoaren sustraietan” gaindituta zeudela uste genuen kontzeptu-bihurketak dira. Baina iritzi bat baino ez da. Beste iritzi bat: zoaz harrapaladan liburu hau hartzera, Edu Zelaietaren baimenarekin urteko onentsuena izango da eta.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi