« Gogoetatzeko. Gozatzeko. Heldutasunera iristeko… | Haurtzaroko herria »
Blackout / Xabier Montoia / Susa, 2004
Bizitzaren bueltak Igor Estankona / Deia, 2004-05-04
Jakina da naziek onartutako gobernuek ekonomikoki, militarki eta politikoki kolaboratu zutela Alemaniak ezarritako irizpideak euren lurraldeetan bete zitezen. Historiak Clausen daniarra, Nedic jugoslaviarra edo Vichyren gobernua aipatu izan ditu. Xabier Montoiak Jean Etxegoien euskalduna asmatu du, kolaborazionismoa baino askoz harago doan istorio bat harilkatzeko: gauzak gorri jartzen direnean indartsuenaren gerizpean iraun izan duten guztiak mintzagai dituen nobela idatzi du. Pertsonaia bakarrean bildu ditu kontraesan ugari eta, bide batez, Parisek garai hartan irudikatzen zuen paradoxa etikoa ekarri du paperera. Ez da, baina, lezio moraletan denbora lar ematen duen nobela bat, ezpada, sutautsa bezala, pentsatzeko betarik utzi gabe ahitzen den istorio labur bat.
Jean Etxegoien humanismoaren apostata da, Lehen Mundu Gerrako lubakietan sinesmen oro galdu duena. Zutabe latzak idazten ditu apurka-apurka gerra galtzen ari den erregimenaren alde eta egoera kili-kolo egoteak balio gehiago ematen die gainera bere hitzei, parez pare zabalduz faboredunen munduko ateak. Legea aplikatzen ez den sistema baten gailurrean egoteak sortutako mozkorraldia ifernurako bide gozoa bihurtzen da Etxegoienentzat. Miller anderearen senarraren bizitzaren gain nolabaiteko boterea izateak gupidaren eta mendekuaren arteko sentipen gozoa sortzen dio eta egoeraz profitatzen da. Damuaz hitz egiten dion orori barre egiten dio. Montoiaren zorakeriaren gaindia da, finean, halako pertsonaiari erromantizismoa aitortzea eta irakurlearen barkamen esanezina lortzea.
Guztiz usteldu baino lehen indartsu dirdiratzen duen Paris zikina pintore onaren zehaztasunarekin dago deskribatua: trazo zehatzak, marra seguruak, dudarako tarterik ez. Montoiaren idazkera zuzen eta gordina finduz doa, gainera, urteekin. Onartu behar dut lehenago sikuak iruditzen zitzaizkidala gasteiztarraren eszenak. Oraingo honetan gozatu egin dut bere hizkuntzaren ekonomia. Izan ere egunean-egunean bizitzearen iparrorratzari baino jarraitzen ez dion pertsonaia ulertu ahal izateko bere praktikotasuna imitatu behar du idazkerak berak ere. Eragozpen bakarra ezarriko nioke nik: elkarrizketak jarraitzeko zailtasuna. Marratxo barik froga gaitza da batzuetan irakurlearentzat haria jarraitzea. Eta hala ez balitz ere idazleak ez dauka zertan bere gain hartu halako zeregin zailik, dudazko etekin bat ateratzeko.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo