kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Izozmendiak / Juan Ramon Madariaga / Susa, 2003

Beroa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-02-27

Beti dago zerbait berria Juan Ramon Madariagaren liburu bakoitzean, eta badakit batzuentzat “berria” ez dela “on”aren sinonimo, baizik eta antonimo. Ni ez naiz, ordea, iritzi horretakoa, uste baitut poeta bakoitzak bere bilakaera duela, eta bera gero eta helduago (edo zaharrago) den neurrian, denborak ez baitu barkatzen ez inor eternitatearen kaian uzten, beti gazte eta loretsu, haren poesiak behar du gero eta gazteago, gero eta berriago izan. Hori da bilakaera zintzoak eskatzen duena. Esan nahi dut Juan Ramon Madariagak baduela bere burua gainditzeko gogoa, azkenik argitaratutako liburu atzean uzteko asmoa, nola uzten dituzten mendian dabiltzanek atzean kanpamenduak, gailurrera iritsi arte. Metafora ez da debaldekoa, poeta mendizalea baita, eta ez edozein mendizale.

Izenburuak ematen du horren berri argia, izozmendiak mendi altuetan aurkitzen baitira, tenperatura oso hotzetan. Eta, esan bezala, poeta kirolzalea bada ere, denok gehiago ala gutxixeago bizitza den kirol honetan zaletuak garen neurrian, poema liburu honek badu zerikusirik kirolarekin; bizitzarekin, eguneroko bizitzarekin baino gehiago ez ordea. Eguneroko bizitza gogorra baita, eskalatzaile trebeenarentzat ere, eta bere arrastoak uzten ditu gure larruan, gure larru azpian, gure bihotz azpian, gure azpiaren azpian.

“Egun batzuetan behar bezala bizitzeko dosia/ okertzen duzu eta/ zubietatik tristeziak jota begiratzen diezu/ ur azalean nabigatzen ari diren/ gutunazal, arrain, eta amodio itzuriezinaren latexari”. Tonua da gustatu zaidana; tonu leun eta malenkoniatsua, tonu gertu hizlaria, musika ezagun hori, kaleko txerpolariarena bezalakoa. Poetak badu nori zuzendurik bere poemok, eta horrek distantziarik eza dakar, izozmendietako hotz urdinetik urruntzera darama, berotasunaren bila, hitzen habian, hitzen muinetan, aurki daitekeena, edo bestela, amodioan, maite diren pertsonarekiko hurbiltasunean. Hortik erreferentzia puntualak, doinu suabea, inozoa, metafora ulergarriak, konparazio begi bistakoak: hitzak ere misteriorik gabeak diren bezala, baina hala ere dotoreak eta beroak. Izan ere, berorik gabe ez baitago bizitzarik, ez poesiarik.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak