« Lekualdatzeko beharra | Latentziak »
Spoon River Antologia / Edgar Lee Masters (Alain Lopez de Lacallle) / Balea Zuria, 2023
Izotz korrontea Jose Luis Padron / Bilbao, 2023-04
Edgar Lee Masters poeta estatubatuarraren Spoon River Antologia poesia lana ekarri du euskarara Alain Lopez de Lacallek. Balea Zuria argitaletxearekin agertu da plazara. Lehen aldiz eman zaigu euskaraz lan osoa, 2018an Gotzon Barandiaranek ale solteak itzuli zituen, baina ez poema-liburu osoa.
Alain Lopez de Lacallek 2017an hasi zen itzultzen, eta plazer hutsez. Poema bat itzuli zuen, gero beste bat eta, azkenik, poema-liburu osoa. Lee Mastersek 1915an idatzi, poesia amerikarraren abiapuntua jarri, amerikar galtzaileei ahotsa eman, ospea azkar irabazi, garaiko gizarte puritanoa aztoratu eta laster Estatu Batuetan historiako poesia libururik irakurriena bilakatu zen Spoon River Anthology, hain zuzen ere.
Beti azpimarratu izan da Spocm River Ipar Amerika erdialdeko nekazaritza herrixketako bizimodua gordin deskribatzen duen liburu bat dela, epitafio bilduma bat, berrehundik gora epitafio, hilerriko biztanle bakoitzak berea, hildakoek baliatzen dituztenak bizitzan zehar eta hil arte isilean eta ezkutuan gorde zituztenak botatzeko, sekretuak, miseriak, ilusioak, ametsak… herri ia osoaren zorioneko eta zoritxarreko kronika eginik: “Herri txiki, infernu handi” dio esaera zaharrak, eta hilerri mutu bateko ahots isilaraziak horrela lerro batzuetan Lee Mastersek piztu zituen bezala piztuta topatzeak, horrek originaltasun, indar poetiko eta interes guztia baldin badu ere, Spoon River Antologia hori baina askoz gehiago da.
Egileak begi aurrean jartzen dizkigun epitafio moduko poemen bitartez alegiazko herri baten istorioa ezagutzen dugu hildakoen ikuspuntutik, bai, baina Spoon River Antologia baserri munduaren suntsipena, kentzea edo desagertzea eta horrek eragin zuen gainbehera moral eta historikoaren lehen erakusleetako bat da ere, amets amerikarraren ifrentzua, Amerikako Estatu Batuak izeneko utopia estreinako aldiz itzulingururik gabe gainditu eta krudeltasun osoz azaleratu zuen literatur lan arrakastatsua.
Nik behintzat ospatu eta eskertzen dut Alain Lopez de Lacallek euskarara ekarritako izotz korronte liriko eta ironiko honetan bizi-bizi murgiltzeko aukera izatea.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo