« Haize hego gorri durduzagarria | Ez adiorik »
Hondar aleak / Rafa Ugalde / Erein, 2018
Helduarotik begira Javier Rojo / El Correo, 2018-08-25
Rafa Ugalderen eskutik datorkigu “Hondar aleak” izenburuko poema liburua, iaz Bilboko Udalak antolatzen duen Blas de Otero Saria jaso zuen lana. Poema liburu honetan idazlearekin erraz identifikatzen den subjektu poetikoa helduaroan kokaturik ikusten dugu, puntu horrek eskaintzen dion perspektibatik bizitzaz hausnarrean. Badaki helduarora ailegatuta etorkizunerako planteatzen zaiona azken hondarrak direla, hondar aleak, izenburuak erakustean duen anbiguotasunean. Erromantizismoaren hondakinetatik sortutako subjektua delarik, gustatuko litzaioke heroi erromantikoa izatea, inguruari aurre egiten dutenetako bat. Baina heroi erromantiko gehienak tragiko xamarrak dira, nekez atera baitaitezke garaile inguruaren kontrako borroka horretan, eta guda denboraren aurka aurkezten denean garaipena orduan zaila ez, baina ezinezkoa da.
Planteamendu honen oihartzunak aurkitzen ditugu Rafa Ugalderen poema liburuan, non bizitza ukoen, desilusioen eta etsipenen gailentze moduan aurkezten den. Helduarora heldutakoan nostalgiaz gogoratzen da haurra zeneko garaiaz, eta ez garai hura hobea zelako, baizik-eta orduan subjektuak oraindik gordetzen zuelako begirada xaloa. Dena berria zen, dena harrigarria, dena posiblea begitantzen zitzaion orduko haurrari. Denborak, ordea, bizitzaren benetako aurpegia erakusten du. Eta ikuspegi nostalgiko hori nabarmentzen denean, subjektuarengan funtsezkoenera itzultzeko grina pizten zaio, urteek desegin zuten xalotasun hori berriro ere sentitzeko grina. Denborak aurrera egiteak beste ondorio bat ere erakusten du: modernitatea. Eta euskal idazle askorengan gertatzen den bezala, modernitatean murgiltzea galera moduan ikusten da hemen, modernitateak materialismoa baitakar berarekin, eta beraz funtsezkoena galtzea. Hiria da modernitatearen esparrua, eta subjektua hirian zehar ibiltzen ikusten dugu, baina bertan integratu gabe, beti pasoan balego bezala.
Modernitatean ezin integraturik, lurraren garrantzia azpimarratzen da, lurrarekin bat eginda berriro ere funtsezkoenera bueltatzen da-eta. Transzendentzia aurkitzea gustatuko litzaiokeen subjektu eszeptikoa da, azken finean, poema hauen protagonista.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez