« Koldo Izagirre, gizonezko (elipsia) bat | Denbora bere lekura, hitza eginkizun »
Ordaina / Philip K. Dick (Aritz Gorrotxategi) / Meettok, 2015
Errealitate paradoxikoa Javier Rojo / El Diario Vasco, 2015-08-07
Zientzia fikzioa ez da euskaraz oso arrakasta handia duen literatur generoa. Euskal literaturan salbuespenak dira esparru horretan sar ditzakegun idazlanak, azken urte hauetan distopiarako joera literatura mota horren aztamak uzten hasi bada ere. Edonola ere, euskal irakurleek genero horretarako zaletasuna erakutsi dute, hori bai, halako lanak irakurtzeko gogoa erdaretan ase behar izan dute. Testuinguru horretan oso interesgarria iruditzen zait Philip K. Dick-en narrazio labur batzuen antologia euskaraz agertu izana, Aritz Gorrotxategiren itzultzaile-lan ia beti bikainari esker. Bildumaren izenburua liburuan agertzen den lehenengo narraziotik hartuta dago: Ordaina, ‘Paycheck’ jatorrizkoan, handik ekoiztu zuten filma bezala. Philik K. Dick-en garrantziak bere literaturaren mugak gainditzen ditu, haren eragina batzuetan bere literatura bera baino handiagoa baita. Eta honen kausa zinean aurkitu behar da. Bere idazlan asko film bihurtuta agertzen zaizkigu, eta zinearen bidez lortu du ospea. Hor dugu, esate baterako, Blade Runner. Baina Philip K. Dick-en idazlanetan oinarritutako filmak ezagutzen dituen irakurleak filmak besterik kontuan hartzen ez badu nekez izan dezake haren literaturaren gaineko ideia zehatzik. Film horietan idazlanaren aztarna batzuk, ideia bat, gertakari batzuk, hartu eta beste era batez moldatu izan dira gehienetan. Blade Runner-en agertzen diren eszenarik ederrenek, adibidez, ez dute inolako islarik filma sortzeko erabili zen nobelan. Horrek ez du esan nahi bere literatura ez dela interesgarria, baizik-eta zineak hari buruzko irudia distortsionatu lezakeela. Ipuin bilduma honetako istorioetan ikus daitekeenez, bere lan gehienak zientzia fikzio espekulatiboaren ildoan kokatzen dira.
Abentura alde batera utzi gabe, posibilitate metafisiko bat garatzearen ondorioz sortzen dira istorioak. Idazlearen kezkarik nagusienetako bat errealitatearen izaera da, batez ere errealitatea zer den jakiteko oroitzapen eta zentzumenetan fidatzerik ez dagoenean. Errealitatea, beraz, paradoxikoa da, itxura hutsa askotan, ametsaren izaera berbera izan dezakeen konbentzioa. Eta bere ipuinetan ideia horiek garatu nahi dituelarik, idazlea argumentu nahasietan galduta agertzen zaigu batzuetan, argumentuari irtenbide koherenterik aurkitzeko zailtasunetan katigatuta.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez