kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Heriotza La Fenicen / Donna Leon (Koro Navarro) / Erein, 2010

Heriotza La Fenicen Mikel Garmendia / eizie.org, 2011-10-04

Eleberri honek Suntory saria jaso zuen Japonian eta, handik gutxira, Europako polizia-eleberrien idazle ezagunena, puntakoena, bihurtu zen Donna Leon eta orduantxe hasi zen famatzen gerora milaka irakurlek hain gertuko eta hain maite izan duten Brunetti komisarioa. Eleberri honetan ebatziko du bere lehen kasua eta hori, berez, lagungarri zaio irakurleari, ez baita pertsonaien iraganeko oihartzunik izango. Hauxe da lehen kasu hori: Helmut Wellauer orkestra-zuzendari ospetsua hilda azaltzen da Veneziako La Fenice antzoki famatuan, La Traviata-ren emanaldi batean, potasio-zianuroz pozoitua. Ikertzen hasita, Brunetti bera ere harrituta gelditzen da ikusirik zenbat arerio zeuzkan zuzendariak. Wellauer hiltzeko nahikoa motibo zenbatek izan zezaketen, horra Brunettik bilatu eta aurkitu beharrekoa. Bilaketa horretan, beraz, susmagarri asko azalduko zaizkigu eta hala joango dira gauzak korapilatzen eta Brunetti, berriz, korapilo horiek askatzen. Korapilatze-askatze horretan aztarren bat edo beste badagoen arren, nahiko ezustekoa dugu amaiera, zeinera iristeko irrikatzen mantentzen baikaitu Leonek ondo lortutako tentsio-giro batean.

Donna Leonek berak esanda dakigu eleberri sozialtzat dauzkala berak polizia-eleberriak eta sozialagoak direla Europan Amerikan baino. Halaber dio oso litekeena iruditzen zaiola, emakumeak muturra sartu zaleagoak eta arazo pertsonaletan interesatuagoak izaki, eleberri beltzak idazteko “aproposagoak” izatea. Eta halaxe joango zaizkigu azaltzen eleberri osoan zehar, tramarekin batera, gaur egungo gizarteko arazo, kontu eta abarrak. Interesgarria iruditu zait, esate baterako, Brunetti komisarioak bere arduradunaren gaitasunik eza nabarmenaren aurrean hartzen duen jokabidea, etsipenari eta liskarrari muzin eginez, halako eszeptizismo baikor batez aurrera jarraitzekoa. Dena dela, eta ikuspegi soziala izatea gauza bat da, eta oso bestelakoa, esango nuke, honelako esaldi erabateko eta ia mespretxuzkoak idaztea: “Bi hamarraldiz, bihotzeko aldizkarietako kazetari nagusia izan zen Italian, eta Italia era horretarako informazio-iturri erregularra behar duen nazio bat da.”

Trebetasunez harilkatutako trama eta idazkera arina, naturala, erraza ikusi diote eleberri honi Kirkus Reviews aldizkari amerikar ospetsukoek. Euskarazko bertsioaz ere beste horrenbeste esan dezakegu nahiz eta baduen niri bederen irakurketa zertxobait zaildu didan alderdi bat. Ez naiz sartuko zuzentasun/ez zuzentasun kontuetan, baina bai irakurle subjektibo gisa bestelako ordena batean nahigo nituzkeen esaldi batzuk seinalatzen: “Brunettik, argitzeko hura eskatu beharrean Santoreri…”, “Tratamenduan egon dela azken asteotan ematen du.” “Bertako biztanleriari zerbitzatzen zioten denda guztiak —farmaziak, zapata-dendak, janari-dendak— motel baina atzerabiderik gabe ari zirela denak desagertzen iruditzen zitzaion…”.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak