« Gogo ibiltariak eman dionean | Hirugarren gizona »

Egunen aparra / Boris Vian (Ramon Etxezarreta) / Elkar, 1988

Egunen aparra Dabid Zuazalde / Argia, 1988-11-06

Erdi ahaztutako kontu bat gogorarazi digu liburu honek. Barrenean ikusi dugunez, Gipuzkoako Diputazioaren laguntzaz itzulia da. Akordio bat egin zuten, aspaldi samar, Itzultzaile Eskolakoek Aldundikoekin, literatura unibertsaleko hainbat obra itzuli eta argitaratzeko. Itzuli, itzuli omen ziren, eta ordaindu ere bai. Baina argitaratu, guk dakigula, honako hau, eta aurretik Ramonek berak itzulitako Betiko biak, Castelaorena, Susaren eskutik. Ez dakigu non dauden besteak, ez noren erruz dauden izkutuan ere, baina nolanahi ere den, on litzateke liburu guzti horiek argitara ekartzea.

Obra honetara etorriaz, nobela bat da Egunen aparra. Nobela bitxia, arraro samarra. Egilea ere ondo bitxia omen zen, jazzean, literaturan eta beste hainbat alorretan aritzen zena. Frantzian ospea eta itzala lortu zituen, baina erresuma horretatik kanpora ez dirudi halako izen haundirik bereganatu duenik.

Vianen obra honen ezaugarri aipagarriena hizkuntza bera dugu, akaso. Ustekabez betetako hizkuntza darabil egileak, hitz jokoz gainezka (adibide erraz bat aipatzearren, Jean Paul Sartre Jean-Sol Partre bihurtzen du hemen, metatesiaz). Horrelakoek jostalari bihur dezakete irakurketa, baina guri nekagarri samarra egin zaigu. Agian, euskara guztiz eta erregistro guztietan standarizatu eta normalizatu gabe dagoenez erreferentziak ilundu egiten direlako euskal itzulpenean. Ez da Ramon Etxezarretaren errua izango, baina gure aholkua zera litzateke; itzultzeko obrak hautatzerakoan, euskaratzeko ekar lezaketen zailtasuna kontuan izan beharko litzatekeela.

Bestalde, nobela polita da, zati eder eta humoristiko ugarirekin. Fantastikoa, surrealista samarra askotan, eroska; gu ez gaitu erabat ase baina.