« Amodioa aitzakia | Kostatik datoz, baina ez kostata »
Psikosia / Robert Bloch (Javi Cillero) / Elkar, 1996
Eskua harakin-aizto bati helduz Miel Anjel Elustondo / Euskaldunon Egunkaria, 1996-07-20
Urte asko da filme zuri-beltza erakutsi zigutenetik. Izan ere, berria ere ez da liburuaren izen bereko pelikula. Ordea, gure baitan iraun du Anthony Perkinsen karakterizazioak, Alfred Hitchcocken lan beldurgarriak. Telebistaz ere aldiro-aldiro berritu digute neska ilehoriaren dutxa, lurrunetan: “Mary garrasika hasi zen; orduan gortinen tartea zabaldu, eta eskua agertu zen harakin-aizto bati helduz. Aizto horrek ebaki zuen behingoan Maryren garrasia. Baita Maryren lepoa ere”. Harrezkero, bere-bere egin zuen eszena latza Hitchcocken filmeak, eta zineak oro har. Ikusleok ere, geure egin genuen Norman Bates eskizofrenikoaren izena eta begiratu eroa.
Liburuak, dena den, zineak baino aukera handiagoa ematen digu. Maryren dutxa famatua pasadizo lazgarrietan bat dugu nobela beltz honetako orrialdeetan barrena; ez bakarra, ordea. Robert Bloch idazleak bi plano paralelotan josi zigun intriga eta, noiz batean, noiz bestean, errezeloa zein ikara eragiten digu. Bateko planoan, Norman Bates eta amarena genuke, Normanek berak zuzentzen duen moteleko eta etxeko giro itoan, hain zuzen. Besteko, moteletik kanpoko mundua ageri zaigu, non Maryk korapilatu duen haria libratzen jardungo duten haren hurkoek, kezkatan, ezbai eta noraezean.
Autobide berria egin dutenetik gainbehera etorri da Batestarren motela. Errepide nagusitik bazter da eta autozaleak ere ez du motelaren bidetik zertan jo behar. Hortaz, jendea bakan da aspaldion Batestarrenean. Turistaren batzuk dira, gehienetan. Osterantzean, Mary Craneren modukoren batek behar du motel horretan. Neska etsia da Mary. Berrogei mila dolar eman dizkio nagusiak bankuan sar ditzan eta, bertara gabe, etxera joan da neska zuzen-zuzenean, aidean bildu ditu arropa beharrenak, maletan sartu, autoa martxan jarri eta ziztuan egin du hanka, urrun. Hemezortzi ordu egin eta gero, okerreko bidea hartu du, bide ezezaguna zeharo. Hargatik, ilunean motela barrundatu duenean, bertan egin nahi izan du gau bateko habia. Betiko hilobia, hala ere, Normanen ama lagun.
Zeruak eta lurrak aztartuko dituzte Maryren adiskideek bere paraderoa asmatu nahian. Motelean, bestalde, psikosi bizian da Norman bere buruarekin; bere baitan herioan ari da burrukan bere amaren presentzia irentzailearekin. Irakurlea ere erraz harrapatuko du sarean amaren itzal hilgarriak zein Normanen aldi maniakoak. Beren etxearen geriza nagusituko da, erremediorik gabe.
Javi Cillerok itzuli du Psikosia ingelesetik eta, zinez, euskaraz pausarik gabe irakurtzeko maisu lana eskaini digu. Finean, itzulpenen beldur direnek ere gero baino aitzakia txikiagoa dute lan ederrok ez irakurtzeko. Elkar argitaletxeak, berriz, koska bat gehiago estutu du Psikosia argitaratuta. Ez dira asko nobela beltzak bere kolekzioan. Aitzitik, ageri diren apurrak irakurri derrigorrak ditugu. 1280 arima, Karteroak beti deitzen du bi aldiz, Emakume demonioa, Ehiztaria… maila jasoko itzulpen biribilak ditugu. Eta honako Psikosia-k ere ez du barkartzen. Ezta hurrik eman ere.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera