susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Mantal urdinaren bihotza golkoan | Klasiko bat »

Laudanoa eta sutautsa / Edorta Jimenez / Txalaparta, 1996

Kostatik datoz, baina ez kostata Mikel Elorza / Argia, 1996-07-21

Bizkaiko Itsasoaren kresal-usaina darien sei ipuin aurkeztu dizkigu Edorta Jimenezek “Laudanoa eta Sutautsa” liburuan. Ez dira itsasoko haizeak jota, ordea, ipuin denak. Lehena, “Akitaniatik datorren berba berria”, familiarteko gorrotoan girotutako istorioa da, hiru pertsonaiek osaturiko betiko “triangeluan”, hizkuntza aldetik garai historiko hartako eguratsa lortzeko saio eginda. Julene Azpeitia saria irabazitako ipuina ona, baina bai pertsonaien definizioan eta batez ere giroaren islan biribilagoak iruditu zaizkit liburuko beste narrazio batzuk: “Epopeiak” eta “Zerutik infernura”. Baita “Azken fusila” Edorta Jimenezen eleberriaren oinarritzat, edo luzapentzat har litekeen “Itotakoen arrastoa” ere.

Kostaldeko giroa, gerra garaiko pasadizoak eta gerrak parte hartu zutenengan, galtzaileengan, landutako zimurrak, itsasoen enbatenak baino gogorragoak agian. Arin dabil hor Jimenez. “Zerutik infernura” aipatutako ipuinean ere, maitasunaren izaretan lotsa barik oheratuz.

Denetan, ordea, “Laudanoa eta sutautsa” ipuina da, biribilena. Aurrekoek gorputzaldi ona uzten diote irakurleari, idazleak jada hartua duen ofizioak irakurlea liburura lotzeko lain badira ipuinak, eta ez da gutxi. Hortik aurrera pasarteetan lortzen da jenialtasuna. Bilbon girotutako ipuin honetan, ostera, kalitatea pasarteetan ez baizik ipuin osoan nabaritzen da: egunkari zaharrak miatzen dabilen narratzailea, egunkarien kontakizuna luzaten duena: kontatzen zaigun istorioaren funtsa, ederki bilbatutako gertakizuna eta irakurleari oso egiazkoak egiten zaizkion giroak. “Manhattan” aurreko ipuin-liburuan batzuetan lortua, batzuetan ihes egiten ziona. Ofizioa goi mailako notekin gainditzen ari den idazle baten maila erakusten du liburuak.