« Bestiario ttipia | Klasikoa »
Gauaren muturrerainoko bidaia / Louis Ferdinand Celine / Igela, 1992
Indiferente uzten ez duen nobela Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-02-07
1950.eko abenduaren 21ean epaitu zuten Frantzian Louis Ferdinand Céline, Prousten ondoren mende honek eta Frantziak eman duen nobelagilerik onena. Naziekin kolaboratzea zen salaketa. Baina epaiketa judiziala gertatu baino hiru edo lau hilabete lehenago “Le Libertaire” egunkariak inkesta moduko bat egin zuen artisten, idazleen, argitaldarien artean. galdera sinplea zen oso: “¿Zer iruditzen zaizu Célineri egingo zaion epaiketa?”Bere aldeko asko izan zuen Célinek, kontrakoak ere bai. Eta batzuk erdiko bidean geratu ziren. Albert Camus izan zen horietakoa eta honako hitzekin defendatu zuen bere iritzia: “Nazka ematen dit justizia politikoak…, beraz pentstazen dut bakean utzi beharko luketela Céline, eta epaiketa hori bertan behera utzi. Baina antisemitismoak eta batez ere berrogeitagarren hamarkadakoak ok egiteko moduan jartzen nau”.
Oraindik ere Célineren kasua partikularra da. Urteak igaro dira hari buruzko biografia dezenteko bat argitaratu gabe. Batzuek ez diote barkatzen iraganean kolaboratzaile izana; besteei berdin zaie Célineren ideologia; “Voyage au bout de la nuit-Gauaren muturrerainoko bidea” nobela onesten dute, nobela ona delako. Beti dago hirugarren bidea. Ez da ezer ahaztu behar , baina bereiztu behar dira gizona eta idazlea. Célineren kasuan, dena dela, zaila da oso bereizketa hori. Nola uler daiteke “Voyage au bout de la nuit” idatzi zuenak era berean idaztea “Bagatelles pour un massacre”, panfleto antisemistarik gogorrena, Célineren hitzetan ” gorrotoz betetako panfletoa?. Komikoa edo paradojikoa izango zatekeen liburu hori, gaur egungo ikuspegitik begiratuta ere, II Gerratean hainbeste judutar sarraskitu izan ez balituzte, Célinek bere liburuan erabiltzen dituen argumentoak erabiliz. Céline kontresanez beterik agertzenz aigu. Mirande bezala, baina Mirande harekin alderatuz haur besoetakoa besterik ez da.
Zehaztapen horiek bazter bat utzita, esan dezadan “Gauaren muturrerainoko bidea” oso ondo itzuli duela Matías Mújikak; gaztelerazko zenbait itzulpen baino ederrago da, nire gustorako. Eta ez da liburu erraza itzultzeko. Badirudi mailukadaka dagoela idatzirik. Bere nihilismoan hizkuntza berria erabiltzen du Célinek honetan, konbentzio guztiak suntsituz, eta kaleko argot obszeno, ziniko eta lirikoa ekarriz liburura. Ez zaio edertasunik falta; ezta gordintasunik, krudelkeriarik ere.
Indiferente uzten ez duen libura dugu hau. XX mendeko literaturgintzan eredua jartzen duten horietakoa.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez