kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Desolamendua / Yasmina Reza (Xabier Iaben) / Igela, 2006

Agurearenak Iñigo Roque / Gara, 2006-06-17

Bakarrizketa luze bat da Yasmina Rezaren liburu hau. Pertsonaia nagusia, Samuel, bere semeari mintzatzen zaio, zaharraren etsipenetik. Samuel etxean den bitartean, semea Pazifikoko uharteren batean galdurik dago, hara-hona etengabean. Semea zoriontsua ei da, eta aitak ezin eraman dezake bizizaletasun hori: “[…] bi-hiru postal leungarri igorri dituzu eta esaten didate, plazer egiten didatelakoan, zoriontsu da”. Izan ere, Samuel erretxinaren irudiko, zoriontasuna txepelkeriaren seinale da, gizaki menderatuarena: “Ezin da izan zoriontsu baten edo, are okerrago dena, zoriontsu izan nahi duen gizon baten adiskidea”. Semea gizon “egokitua” da, aitaren aburuz, eskolan integratu zenetik alferrik galdua. “Sufrimendua saihestea, horixe da zuen jomuga”, esaten dio, gaurko jendekia soraio bizi delakoan. Dena den, semea aitzakia hutsa da, baten bati mintzatu behar baitzaio.

Eta bakarrizketa horren abaroan, Samuelek, lorategian lanean baino baketzen ez den gizon sumindu horrek, bere bizitzaren berri ematen digu, ahoan legarrik ez daukala. Bigarren andreaz, oraingoaz, ez da goxo elekatzen: “Akusatzen nau kexu ibiltzeagatik aldi oro […]”. Bistan denez, hark ez dio gezurrik. Baina Samuelentzat behialako lilura aienatu da, semea bezala, Nancy ere (emaztea) “izaki sozial” bilakatu baita. Bekaitza, heriotzaren hurbila, alferrik bizi izanaren mina igartzen dira jarrera antisozial horretan. Eta misoginia ere hurrean dauka, alaba nolanahika larrutzean, Nancyren edergaien armairua “denboraren aurkako gerraren leizea” izendatzean…

Samuel bakarrik dago jendarte otzanaren erdian. Jendeak erosotasuna baino ez du desio, eta errealitatea ororen gainetik ezartzen du. Jende modu horrek “ez du inolako maila intelektualik”. Eta gizon azpiratua, oro har, txarresgarria da (Nietzsche!): sentimentalkeriak zokoratzen ditu (“[gizakiak] ez du maitatua izan nahi, konkistatu egin nahi du”), eta humanismoaren arras kontrako balioak goresten (“Utzidazu […] intolerantzia goraipatzen, hautaketa eta gizalegerik eza”). Baina, gisa berean, aitortzen digu nostalgiko hutsa dela. Kontraesanak, kontraesanak.

Politikaz ere badu iritzirik gure lagun auzizaleak, eta, burlaizean, feudalismoaren alde lerratzen da. Erlijioa ere berbakizun du. Izan ere, Samuel jatorriz judua da, aurpegiratzen diotenez, ezkutatzen saiatu arren. Haren lagun Arthur Jerusalemera aldatzen denean, Samuel sutan paratzen da; eta haren suhiari ere adarra jotzen dio, sionismoa eta tolerantzia uztartu nahi dituelako. Sinesmenak ez dio, horratik, baretzen heriotzaren mindura, ez morfinatzen gogo-bihotzak. Izatearen eta ez izatearen arteko muga hurbil sumatzen du, zapuzturik.

Irudi du liburua gogoeta beltz eta mingotsen biltoki dela, baina ez da hala. Ironia igarri-igarrian dago, eta agure pipertuaren gordinkeriek barre eragiten diote irakurleari. Umore osasungarri horretatik badu, beraz, liburuak, neskameaz asto beltzarenak esaten dituenean edo pertsonaiaren tinkotasuna desegiten denean. Samurtasuna ere ez du ments, batik bat Genevieve-rekin, lagun handi baten maitalearekin, elkartzen denean. “Zure gizona naiz gaur gauean”, diotsa.

Yasmina Reza antzerki-idazlea da, oso ezaguna Frantzian, eta nabari da liburuan, ezinbestez, debaldeko deskribapenik edo elemelekeriarik ez baitago. Esaldi gogoangarriz beterik dago liburua, iruzkin honetakoak lekuko. Irakurleak, horrenbestez, ez dauka atsedenlekurik. Nihilista ziniko bat aurkituko du irakurleak, lerroarte meharregiko edizio honetan. Zinez gomendagarria.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak