kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Arkeologia haragitan / Beñat Arruti / Balea Zuria, 2024

Haragi bete min Irati Majuelo / Berria, 2024-10-27

Beñat Arruti izan zen Donostia Kutxa Poesia sariaren azken irabazlea, eta hari esker ikusi zuen argia uda aurrean Arkeologia haragitan lanak. Liburuaren nondik norakoetan sartu aurretik, baina, aipatzekoa da, oraingoz ibilbide laburra duen arren, Balea Zuriak bultzatutako sari honen bueltan sortu direla azken urteotako idazle gazte esanguratsuetako zenbait (hala nola Esti Martinez, Elena Olabe edo Lizar Begoña), eta ez dela izan saridunak soilik hauspotu direlako. Hartzen ari da, beraz, uneko errekonozimendu soiletik harago, gazteentzako ibilbidearentzako abiapuntu traza.

Arrutiren lehen lana dugu honakoa; poeta barnerakoi eta gogoetatsua aurkezten digu bertan. Halaxe hasten da, behintzat, liburua, larru zahar bati barnean dituenez galdezka, bilatzen duenari buruz zalantza eginez, zuloan sakondu ahala itaun berriak aurkituz. Memoriara, herrara, minera gerturatzen du bilaketa horrek, eta azkenerako, nolabait azalberritzen. Izan ere, prozesu bat igar daiteke poemetan aurrera egin ahala, eraldaketarako bide bat, ni intimoenetik mundura ateratzeko ibilbide bat.

Hiru ataletan dago bereizia liburua: Hotzikarak, Kilimez, Azkurei kapituluetan banatua. Lehenengoan, zaurien agerpena azaltzen du poetak, eta horien jatorrira jotzen du, erabat nondik datorren ez dakien min bat ulertu nahian. Galduta egotearen, barne piztiak deskubritzearen eta kanpora irekitzeko ezintasunaren artean mugitzen da ahots poetikoa. Hori hala, bere buruaren azterketan zorrotz baina irakurlearentzat lauso gerta daitezkeen poemak gailentzen dira, noizbehinka biluzte argiago baten zantzuak sumatzen badira ere.

Kilimez kapituluan, berriz, argitasuna irabazten dute poemek. Mina maitasunaren ondorio gisa aurkezten da, poeta galerari mintzo zaio, eta, oroimenaren eta irudikatutakoen artean, herrak hartzen du leku. Liburu osoan, baina akaso atal honetan nabarmenago, idazlearen erreferentzia eta aipuak poemaren muinarekin jartzen dira elkarrizketan.

Azkenik, Azkurei kapituluak —hirugarrenak—, poetaren posizioa eta perspektiba aldatzen ditu. Jadanik ez da ari barnera begira, baizik kanpora, ingurura eta ingurukoengana. Ikuspegi aldaketak poema deskribatzaileagoak sortzen ditu, eguneroko bizimoduari lotuagoak. Espazioa eta denbora zehaztera jotzen du, ahots poetiko kokatuago bat eraginez. Hala ere, liburu osoan nabarmentzen den hausnarketa tonua mantentzen du, oraingoan gai sozialagoei buruz ari bada ere.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak