kritiken hemeroteka

8.394 kritika

« | »

Arkeologia haragitan / Beñat Arruti / Balea Zuria, 2024

Haragi bete min Irati Majuelo / Berria, 2024-10-27

Beñat Arruti izan zen Donostia Kutxa Poesia sariaren azken irabazlea, eta hari esker ikusi zuen argia uda aurrean Arkeologia haragitan lanak. Liburuaren nondik norakoetan sartu aurretik, baina, aipatzekoa da, oraingoz ibilbide laburra duen arren, Balea Zuriak bultzatutako sari honen bueltan sortu direla azken urteotako idazle gazte esanguratsuetako zenbait (hala nola Esti Martinez, Elena Olabe edo Lizar Begoña), eta ez dela izan saridunak soilik hauspotu direlako. Hartzen ari da, beraz, uneko errekonozimendu soiletik harago, gazteentzako ibilbidearentzako abiapuntu traza.

Arrutiren lehen lana dugu honakoa; poeta barnerakoi eta gogoetatsua aurkezten digu bertan. Halaxe hasten da, behintzat, liburua, larru zahar bati barnean dituenez galdezka, bilatzen duenari buruz zalantza eginez, zuloan sakondu ahala itaun berriak aurkituz. Memoriara, herrara, minera gerturatzen du bilaketa horrek, eta azkenerako, nolabait azalberritzen. Izan ere, prozesu bat igar daiteke poemetan aurrera egin ahala, eraldaketarako bide bat, ni intimoenetik mundura ateratzeko ibilbide bat.

Hiru ataletan dago bereizia liburua: Hotzikarak, Kilimez, Azkurei kapituluetan banatua. Lehenengoan, zaurien agerpena azaltzen du poetak, eta horien jatorrira jotzen du, erabat nondik datorren ez dakien min bat ulertu nahian. Galduta egotearen, barne piztiak deskubritzearen eta kanpora irekitzeko ezintasunaren artean mugitzen da ahots poetikoa. Hori hala, bere buruaren azterketan zorrotz baina irakurlearentzat lauso gerta daitezkeen poemak gailentzen dira, noizbehinka biluzte argiago baten zantzuak sumatzen badira ere.

Kilimez kapituluan, berriz, argitasuna irabazten dute poemek. Mina maitasunaren ondorio gisa aurkezten da, poeta galerari mintzo zaio, eta, oroimenaren eta irudikatutakoen artean, herrak hartzen du leku. Liburu osoan, baina akaso atal honetan nabarmenago, idazlearen erreferentzia eta aipuak poemaren muinarekin jartzen dira elkarrizketan.

Azkenik, Azkurei kapituluak —hirugarrenak—, poetaren posizioa eta perspektiba aldatzen ditu. Jadanik ez da ari barnera begira, baizik kanpora, ingurura eta ingurukoengana. Ikuspegi aldaketak poema deskribatzaileagoak sortzen ditu, eguneroko bizimoduari lotuagoak. Espazioa eta denbora zehaztera jotzen du, ahots poetiko kokatuago bat eraginez. Hala ere, liburu osoan nabarmentzen den hausnarketa tonua mantentzen du, oraingoan gai sozialagoei buruz ari bada ere.

Azken kritikak

Lagun minak
Jon Benito

Mikel Asurmendi

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Jon Jimenez

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Asier Urkiza

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Nagore Fernandez

Bihotz-museo bat
Leire Vargas

Bestiak Liburutegia

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arkeologia haragitan
Beñat Arruti

Irati Majuelo

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Amaia Alvarez Uria

Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki

Jon Jimenez

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Asier Urkiza

Rifqa
Mohammed el-Kurd

Ibon Egaña

Galbahea
Gotzon Barandiaran

Paloma Rodriguez-Miñambres

Mesfida zaitez
Bea Salaberri

Mikel Asurmendi

Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

Hedabideak