kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Cayo Hueso / Oihane Amantegi Uriarte / Elkar, 2023

Hondoratutako baleak Jon Jimenez / Gara, 2023-08-06

Antilletan, Kuba eta Florida artean, azaltzen da beldurti Cayo Hueso uhartea. Han, ezustean ere, agertuko dira eleberri honetako lau protagonistak: narratzaile ia orojakilea den kapitain otarrain zalea, Virgil musika kritikaria, Maudey jazz kantaria eta Maria ohez, ardoz eta batez ere garagardoz hornitzen dituena. Cayo Hueson dira laurak, baina edozein itsas portutan izan zitezkeen, izan ere, izen bereko nobela labur honek era lausoan agertzen baitigu eszenatokia. Bertan badira ekaitz tropikalak, otarrainak eta hauen arrantza ospatzeko jaiak, eta desagerrarazitako bertako herrien hezur profanatuak ere, baina batez ere giroan dira orriotan tabakoa eta tabakoaren kea, zerbeza zurrutak eta jazza.

Atmosfera honetan, lau protagonisten, baina batik bat Maudey eta Virgilen, harien txirikordatzea eta askatzea, hurbilketa eta urrunketa, kontatuko digu Oihane Amantegik (Zornotza, 1985) bere bigarren fikziozko lan honetan. “Bakoitza bere nahi eta presa, ondoez eta estutasunekin bizi da. Jendeak topo egiten du, eta aurresan ezineko moduan urruntzen da, bizitza diferenteen arteko enkontru erlazio nahasi amaigabean. Bikote elkargune infinitu horietatik bat utzi du” izkiriaturik Amantegik, aitzinsolasean diosku Joseba Sarrionandiak.

Amodio ez-amodio trama zuzen, sinple eta unibertsal honek amaiera arte mantenduko gaitu loturik, tartean gehiegizko errepikapenek atentzioa desbideratzen badigute ere. Gogoangarriak dira pertsonaiak, errango digu Sarrionandiak. Halarik ere, neure irudikoz gogoangarriagoa da eleberriaren ez-fikziozko partea, amaierarekin batera datorrena. Zeinetan Amantegik bere antropologo sena eta begirada ateratzen baitu maisuki eta giza erlazioen irakurketa saiakerazkoa eskaintzen digun. “Baleak hiltzen direnean, ozeanoaren barrunbeetara amiltzen dira. Hondalera iritsi eta bertara moldatzen da gorputz erraldoien heriotza; eta gorputz erraldoien heriotzara moldatzen dira itsas hondoetan bizi diren organismoak. […] ekosistema bat osatzen du balea batek, erortzen den orotan […]. Eta hori horrela, heriotza eta hondaleetako iluna baino ez dagoen lekuetan bizitza jaio egiten da”. Metafora ezin hobea liburu honen mamia bera ulertu eta laburbiltzeko: isiltasunean, haustura guzietan, erran ezin diren hitz guzietan, nola erran asmatzerik ez den guzietan, badelako beti zer atera. “Besarkadan bila daiteke hitzez enuntziatu ezinaren soluzioa”, Sarrionandiak. Eta besarkada hori edo besarkada horren ezintasun bera beti kontatzen ahal izanen dugulako, eleberri honetan Amantegik egin moduan.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak