kritiken hemeroteka

8.449 kritika

« | »

Deitora zaitzala Tigrisek / Emilienne Malfatto (Irati Bereau Baleztena) / Txalaparta, 2023

Ohoreagatik Ainhoa Aldazabal Gallastegui / Argia, 2023-06-11

Gaurkoan Emilienne Malfatto kazetari frantziarrak idatzitako liburua ekarri dut. Irakeko landa eremuan ezkontzatik kanpoko harreman bat izan duen neska baten istorio tragikoa da. Maitaleak gerrara joan eta bertan hil aurretik neska haurdun utzi du eta ekintza horrek neskarengan izango duen ondorio “ezinbestekoa” da heriotza: “Ohorea inportanteagoa da bizitza baino”. Gurean, hobe da neska hila ama ezkongabea baino. Heriotzaz blaituta dagoen liburua da.

Kapitulu motzez osatuta dago. Atal gehienetan hil egingo duten neskaren ahotsa edo Tigris ibaiarena irakurriko badugu ere, protagonistaren ahizpa-nebek, amak eta koinatak ere hartuko dute ahotsa. Lehenengo pertsonan daude idatziak, testigantzen antza-edo dutenak. Kapitulu motzak dira eta pertsonaiak perfilatzeko espazio gutxi dago. Nebak protagonista ohorezko kontu batengatik hil beharrak bakoitzari sortzen dion pentsamendu eta sentimenduaren arabera suma dezakegu zerbait. Baina egoerak sor lezakeen mina, amorrua, tristura, kontraesana, zalantza, kuestionamendua ez ditut jaso. Ahotsek hotz eta distante hitz egiten dute. Gehienek erakusten dute modu sotilean desadostasuna, zalantza, tristura edo haserrea; hala ere, ez protagonistak ez beste inork ez du kontra egingo, ez du irtenbiderik bilatuko, ez da matxinatuko.

Tigris ibaiak ahotsa izatea estrategia aproposa iruditu zait. Milaka urtetan bertan egon den eta gizakiek konta dezaketena baino gehiago konta dezakeenari ahotsa ematea da. Denborak eta gerrak aldatu egin du, leku konkretu batzuetako zikinkeria ikusten du, pertsonaia antzinakoen ezagutza du eta gizakiaren “erokeriaren” testigu da aldi berean.

Erraz irakurtzen den liburua da, intriga puntu batekin ere irakur daitekeena, “baina, azkenean hil egingo ote du?” galdetuz bezala zure buruari. Irakurri ahala sakontasuna falta zaiolako sentsazioa izan dut. Baina gero pentsatu dut bere laburrean eta bere gordintasunean pertsonaien inmobilismoak sortzen duen amorrua oso ondo trasmititu duela autoreak. Eta patriarkatua bere gaixotasunean noraino irits daitekeen primeran erakusten du, zuzenean salatuta. Gainera, errealitate desberdinak ekartzea beti da aberatsa eta garrantzitsua.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak