« Lekualdatzeko beharra | Latentziak »
Spoon River Antologia / Edgar Lee Masters (Alain Lopez de Lacallle) / Balea Zuria, 2023
Izotz korrontea Jose Luis Padron / Bilbao, 2023-04
Edgar Lee Masters poeta estatubatuarraren Spoon River Antologia poesia lana ekarri du euskarara Alain Lopez de Lacallek. Balea Zuria argitaletxearekin agertu da plazara. Lehen aldiz eman zaigu euskaraz lan osoa, 2018an Gotzon Barandiaranek ale solteak itzuli zituen, baina ez poema-liburu osoa.
Alain Lopez de Lacallek 2017an hasi zen itzultzen, eta plazer hutsez. Poema bat itzuli zuen, gero beste bat eta, azkenik, poema-liburu osoa. Lee Mastersek 1915an idatzi, poesia amerikarraren abiapuntua jarri, amerikar galtzaileei ahotsa eman, ospea azkar irabazi, garaiko gizarte puritanoa aztoratu eta laster Estatu Batuetan historiako poesia libururik irakurriena bilakatu zen Spoon River Anthology, hain zuzen ere.
Beti azpimarratu izan da Spocm River Ipar Amerika erdialdeko nekazaritza herrixketako bizimodua gordin deskribatzen duen liburu bat dela, epitafio bilduma bat, berrehundik gora epitafio, hilerriko biztanle bakoitzak berea, hildakoek baliatzen dituztenak bizitzan zehar eta hil arte isilean eta ezkutuan gorde zituztenak botatzeko, sekretuak, miseriak, ilusioak, ametsak… herri ia osoaren zorioneko eta zoritxarreko kronika eginik: “Herri txiki, infernu handi” dio esaera zaharrak, eta hilerri mutu bateko ahots isilaraziak horrela lerro batzuetan Lee Mastersek piztu zituen bezala piztuta topatzeak, horrek originaltasun, indar poetiko eta interes guztia baldin badu ere, Spoon River Antologia hori baina askoz gehiago da.
Egileak begi aurrean jartzen dizkigun epitafio moduko poemen bitartez alegiazko herri baten istorioa ezagutzen dugu hildakoen ikuspuntutik, bai, baina Spoon River Antologia baserri munduaren suntsipena, kentzea edo desagertzea eta horrek eragin zuen gainbehera moral eta historikoaren lehen erakusleetako bat da ere, amets amerikarraren ifrentzua, Amerikako Estatu Batuak izeneko utopia estreinako aldiz itzulingururik gabe gainditu eta krudeltasun osoz azaleratu zuen literatur lan arrakastatsua.
Nik behintzat ospatu eta eskertzen dut Alain Lopez de Lacallek euskarara ekarritako izotz korronte liriko eta ironiko honetan bizi-bizi murgiltzeko aukera izatea.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera