kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Spoon River Antologia / Edgar Lee Masters (Alain Lopez de Lacallle) / Balea Zuria, 2023

Izotz korrontea Jose Luis Padron / Bilbao, 2023-04

Edgar Lee Masters poeta estatubatuarraren Spoon River Antologia poesia lana ekarri du euskarara Alain Lopez de Lacallek. Balea Zuria argitaletxearekin agertu da plazara. Lehen aldiz eman zaigu euskaraz lan osoa, 2018an Gotzon Barandiaranek ale solteak itzuli zituen, baina ez poema-liburu osoa.

Alain Lopez de Lacallek 2017an hasi zen itzultzen, eta plazer hutsez. Poema bat itzuli zuen, gero beste bat eta, azkenik, poema-liburu osoa. Lee Mastersek 1915an idatzi, poesia amerikarraren abiapuntua jarri, amerikar galtzaileei ahotsa eman, ospea azkar irabazi, garaiko gizarte puritanoa aztoratu eta laster Estatu Batuetan historiako poesia libururik irakurriena bilakatu zen Spoon River Anthology, hain zuzen ere.

Beti azpimarratu izan da Spocm River Ipar Amerika erdialdeko nekazaritza herrixketako bizimodua gordin deskribatzen duen liburu bat dela, epitafio bilduma bat, berrehundik gora epitafio, hilerriko biztanle bakoitzak berea, hildakoek baliatzen dituztenak bizitzan zehar eta hil arte isilean eta ezkutuan gorde zituztenak botatzeko, sekretuak, miseriak, ilusioak, ametsak… herri ia osoaren zorioneko eta zoritxarreko kronika eginik: “Herri txiki, infernu handi” dio esaera zaharrak, eta hilerri mutu bateko ahots isilaraziak horrela lerro batzuetan Lee Mastersek piztu zituen bezala piztuta topatzeak, horrek originaltasun, indar poetiko eta interes guztia baldin badu ere, Spoon River Antologia hori baina askoz gehiago da.

Egileak begi aurrean jartzen dizkigun epitafio moduko poemen bitartez alegiazko herri baten istorioa ezagutzen dugu hildakoen ikuspuntutik, bai, baina Spoon River Antologia baserri munduaren suntsipena, kentzea edo desagertzea eta horrek eragin zuen gainbehera moral eta historikoaren lehen erakusleetako bat da ere, amets amerikarraren ifrentzua, Amerikako Estatu Batuak izeneko utopia estreinako aldiz itzulingururik gabe gainditu eta krudeltasun osoz azaleratu zuen literatur lan arrakastatsua.

Nik behintzat ospatu eta eskertzen dut Alain Lopez de Lacallek euskarara ekarritako izotz korronte liriko eta ironiko honetan bizi-bizi murgiltzeko aukera izatea.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak