kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Puta zikinak / Juno Mac / Molly Smith (Amaia Astobiza) / Katakrak, 2022

Lan-eskubideak, denontzako Irati Majuelo / Berria, 2023-01-29

Bazterrekoa, higuingarria, arriskutsua… zikina; horrela izendatu izan da sexu-salerosketa. Destainaz begiratu ohi zaio sexu-lanari, eta hortaz, baita sexu-langileei ere. Ordea, iraina bere egin, eta lau eskutara idatzi duten liburuaren izenbururako erabili dute Juno Mac eta Molly Smith sexu-langileek, ingelesez Revolting prostitutes, nazkagarri adiera matxinadarekin lotuz. Amaia Astobizak euskaratu eta Katakrak argitaletxeak argitaratu du orain, sexu-langileen borroka gurera ekartzeko asmoz.

Izan ere, sexu-langileen eskubideen aldeko borroka du gai nagusitzat saiakera honek. Hau da, langile-eskubideak aldarrikatu eta borrokatzeko beharra jartzen du erdigunean, begirada moralizatzaileetatik urruntzeko eskaria egitearekin batera: “Ez dizuegu eskatzen sexu industria maitatzeko. Guk ez dugu maite, noski. Eskatzen dizueguna da sexu industriarekiko eta gizonekiko —putazaleekiko— sentitzen duzuen higuinak ez dezala gainditu sexua saltzen duen jendearekin enpatizatzeko duzuen gaitasuna”. Horretarako lehen pausoa, noski, errealitatea ezagutzea da, aurrez eraikitako iruditerietatik aldendu eta sexu-lanean aritzen direnei entzutea. Bide horretan, tresna garrantzitsua da saiakera hau.

Bi atal nagusitan bana daiteke liburua: batetik, lehendabiziko hiru kapituluek hiru gai gakoren inguruan teorizatzen dute (Sexua, Lana eta Mugak), eta eztabaidagai izan daitezkeen korapiloak deslotzen saiatzen dira, hari muturrei tira egiten. Bigarren atalak, hurrengo kapituluak barnebilduko lituzkeenak, sexu-lana erregulatu edo kriminalizatzeko eredu desberdinak aztertzen ditu, herrialde zehatzetako legeak eta joerak aintzat hartuz: erdizkako kriminalizazio partziala, kriminalizazio erabatekoa, erregularizazioa, Suediar eredua eta erabateko deskriminalizazioa.

Ongi funtsatutako saiakera da, erreferentzia ugari darabiltzana ideiak sostengatzeko. Hala ere, indar gehien ematen diona autoreek baliatzen duten adibide eta testigantza kopuru handia da. Izan ere, saiakeraren ildo diskurtsiboari eusteaz gain, etsenpluek ikusgarri egiten dituzte sexu-langileen errealitate askotarikoak, ibilbide, biografia eta bizipen anitzak. Alde horretatik, iruditeria kolektiboak sexu-lana gutxiesteko darabilen arketipoa deseraikitzen du liburuak, eta begirada homogeneizatzaile hori salatzen. Ezin uka zenbait unetan trinkoegia denik, informazioaren ugaritasunak saturatzeraino. Zenbait ideia sarri errepikatzen dira, esaterako. Hala ere, argi geratzen dira tesi nagusiak: idazleek azpimarratzen dute sexu-lana lana dela, eta ondorioz, sexu langileen lan eskubideak bermatu behar direla, eta, bide horretan, kriminalizazioak arriskua dakarrela ezinbestean, migrazio legala oztopatzeak arriskua dakarren gisa berean. Saiakerak intersekzionalitatetik heltzen dio gatazkari, klase-, genero- eta arraza-zapalkuntzak erro-errotik landuz.

Aipatzekoa da, halaber, feminismoaren adar abolizionistari egindako erantzun zuzena dela liburua. Alabaina, aintzat hartu behar da testuinguru anglosaxoi batean idatzitako saiakera dela, eta ondorioz, terminologia ere testuinguru horri atxikia dagoela. Hau da, askotan “feminismoak”, “feminismo hegemonikoak”, “feminismoaren zati handi batek” adierazten dituen ideiei kontra egiterakoan, zehaztu beharko litzateke prostituzioaren kontrako feminismoaz ari direla, Erresuma Batua edo AEBak bezalako herrialdeetan indar handia dutenak. Hori dela eta, ohartarazi behar da beste zenbait testuingurutan feminismo abolizionista ez dela indar nagusia, eta, beraz, ez dela orokorrean feminismoaren kontrako saiakera moduan irakurri behar idazleek plazaratutako kritika.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak