« Heriotzaz hausnartzea bizi-bizirik zaren seinalea duzu | Lan-eskubideak, denontzako »
Hezurrezko kaiolak / Hasier Larretxea / Gaztelu-Maya Elkartea, 2022
Arkatz baten mina Jon Martin-Etxebeste / El Diario Vasco, 2023-01-28
Badira kaiola ikusgarriak eta baita ikusezinak ere. Herri oso bat preso hartzeko bezain handiak direnak eta norbere sentimenduei mugimendua oztopatzeko bezain txikiak. Ohiko argitaletxeetatik kanpo ekoitzitako edizio honetan hezurrezko kaiolez mintzo da Larretxea: hasieran oztopo izandako mugez, baina gerora armadura bilakatutako egitura gogorrez. Diseinu aldetik mimoz atondutako liburua da. Urrezko konstelazioak dakartza azalean eta balio handiko ilustrazioak mamian. Memoriaz, eskuez, lotsaz, absentziaz eta konstelazioez dihardu liburuak. Poemen irudikapen grafikoa Juan Angel Perotxenak egin du grafitozko arrastoz egindako trazo organikoekin.
Liburua lau ataletan banatuta dago. Lehen ataleko poemek liburua paisaia baten gainean kokatzen dute, lurtsuak dira. Arraiozko poetaren “Esku ahurretan lur arrastoak” atalak herri bati erreferentzia egiten diola dirudi hasieran, baina “Gabeziak” izeneko poematik aurrera kolektibotik norbanakorako jauzia iradokitzen da. Hortik aurrera, herria subjektu zapaltzaile bihurtuko da; bikotea, askatasun; eta natura, konplize. “Kaiolak beraien zuloetan” atalak gorputz ez normatiboez dihardu eta oraindik jendartean guztiz normalizatu gabeko bikote harremanez. Tribuak eta xamanak debekatutako jokaeren transgresioaz gozatzeko aldarria egiten da poematan. “Azken suaren kedarra” atala nahiko iluna da eta existentziaren hutsaltasunean itxaropen pospoloak pizteko ahaleginean dihardu poetak. “Argiaren konstelazioak” deitzen den laugarren atala aforismoen itxurako poema laburrez osatuta dago, eta egiturazko aldaketa horrek badu isla marrazkien estiloan ere. Hiri handiago batera emigratutako pertsonak bere jatorrizko lurrean sentitzen zituen mugak seinalatzen dituzte kaligramek, sendatutako amorruz eta nostalgiaz. “Uko egindako hori ere bagara”.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez