« Infernuaren mugez | Bizitako puska batzuk baino ezin ditugu berregin »
Uda betea / Aritz Gorrotxategi / Elkar, 2022
Neguak ere badu udatik Maddi Galdos Areta / Argia, 2022-04-03
Neguak ere badu udatik: aurtengoak bai bederen. Pikondoek fruitu eman dezaten itxaron egin beharko dugu oraindik, baina loratzen hasiak dira biluzik ziren adarrak. Neguak ere badu udatik, eta horrela heldu zaigu aurtengoan Aritz Gorrotxategiren (Donostia, 1975) Uda betea (Elkar, 2022) poema-liburua. Azken lan hau bere bosgarrena dugu poesiari dagokionez.
Aurretik ere egina zigun Gorrotxategik itsasoratzeko gonbita, eta kostaldeetara bidaia dezagun galdegiten dirau bilduma honetan ere, tartean, dagoeneko onduta dituen irudiak berreskuratu zein berrituta: hariak eta zaldiak, baleak eta harriak. Lisboara, Bretainiako txokoetara, Sena eta Yangzi ibaietara, Collioureko erbestealdi zein egoitzetara garamatzate poemek, baita hurrago ditugunetara ere. Han-hemenka diren urek oihartzunak sortzen dituzte irakurlearen baitara.
Itsasaldien zikloak ingurukoak eraitsi eta irentsi egiten ditu itsasgoran, baina agerian uzten ditu itsasbeheran sakonune ezezagun eta desertu hezeak. Aurkia eta ifrentzua, bakarra denaren bi aldeak. Itsasaldien gorabeherek islatzen dute, hala, bizitzaren eta heriotzaren arteko harremana: “Hondoratuko da ontzia / ez pentsatu horretan. / Lehenago edo beranduago / helduko da hondarrera / joko du harkaitza, edo / besarkatuko itsasertza. / Ez dakigu non, ez dakigu noiz. / Horixe dugu geure alde”. Zaurgarri gara izaki hilkorrok itsasoaren hilezkortasunaren aldean, baina poetak dioskun gisara bizitzaren pattarretik ere bada zer eskuratu.
Aipamen eta aitortzaz mukuru da bilduma. Poetekin eta bestelako artistekin proposatzen diren hizketaldiek liburua bere burua gainditzera ere badaramate: badaramate irakurlea bestelako letra eta orrietara, baita doinu eta irudietara ere. Zuzenean datorkigu Battiatoren ahotsa, zeharka Sosarena, gomutatzen zaizkigu Matisseren leihoz bestaldeko kolore eta txalupak, Txillidak eraikitako tolesturak. Horretan baitatza, hain zuzen ere, artearen eta literaturaren indarra: berpiztu egiten dira hartzaileon aurrean izatez bizirik ez duten obrak, Arkimedesen printzipioa poemak agerian uzten duen legez.
Lagun minak
Jon Benito
Asier Urkiza
Ene anaia femeninoa
Marina Tsvetaieva
Nagore Fernandez
Analfabetoa idazle
Agota Kristof
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Erradikalak
Ane Labaka Mayoz / Beatriz Egizabal Ollokiegi
Jon Martin-Etxebeste
Eraikuntzarako materiala
Eider Rodriguez
Mikel Asurmendi
Hotza bazkatzen
Izaskun Igoa Jaimerena
Irati Majuelo
Krakovia
Goizalde Landabaso
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Austerlitz
W.G. Sebald
Hasier Rekondo
M ama* eme* ume*
Erika Lagoma / Estitxu Fernandez
Jon Martin-Etxebeste
Soka
Mikel Gurrea
Nagore Fernandez
Ez erran inori
Maddi Ane Txoperena
Asier Urkiza
39 lore
Amancay Gaztañaga
Amaia Alvarez Uria
Austerlitz
W.G. Sebald
Jon Martin-Etxebeste
Sed quia sua
Iñaki Segurola
Oier Iruretagoiena