kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Beirazko kanpaia / Sylvia Plath (Garazi Arrula) / Txalaparta, 2022

Beira ikusezina Ainhoa Aldazabal Gallastegui / Argia, 2022-03-27

Argitaletxe askok uko egin zioten Beirazko kanpaia liburuari, txolina eta arina zelakoan. 1963an argitaratu zen lehen aldiz, Victoria Lucas ezizenez sinatuta. Beirazko kanpaia eleberria izan zitekeen, baina autorearen bizitzatik oso gertu dagoen kontakizuna izanik autobiografikoa dela esan genezake.

New Yorken egonaldi bat egiteko aukera du Esther protagonistak modako aldizkari batean irabazitako lehiaketari esker. Protagonistak poeta izan nahi du, eta liburuaren hasieran horretarako aukerak dituen emakume gazte baten egunerokotasunaren testigu izango gara. Poliki-poliki eta Estherren barne bakarrizketaren bidez bere mundua nola narrasten den ikusiko dugu.

Alde batetik, garaiko emakumeei eskatzen zitzaien rolarekin bat egiten ez duelako gertatzen da hori: berak idatzi egin nahi du, bidaiatu. Eta behin baino gehiagotan esaten duen bezala ez du ezkondu nahi, emakume librea izan nahi du. Beste alde batetik, gizonekiko eta emakumeekiko jendarteak duen moral bikoitzak erraietaraino eragiten diolako: “Ezin nuen jasan ideia hura, emakumeak bizitza aratza izatea eta gizonak, aldiz, aldebikoa, alde bat aratza eta bestea ez” (113.orr).

Praktikan eta pentsaeran errebeldea eta azpiraezina den protagonistak ez du garaiko jendartean bere lekua topatzen eta depresioa izan daitekeena deskribatzen du. Psikiatriko pribatu batean eta elektroshock terapia jasotzen amaitzen du Estherrek. Gainbeherak emozionala eta pertsonala ematen badu ere Estherrek garaiko genero rolen eskaerekin duen gatazka erakusten digu.

Zaurgarriak, delikatuak diren gauzak babesteko erabiltzen den objektuari esaten omen zaio “beirazko kanpaia”. Kasu honetan protagonista mundutik aparte eta babesgabe dagoenaren sentsazioa ekartzeko balio dezake metaforak. Erakusleihoan kristal batekin babestuta begiratu dezakegun hori bistaratzeko.

Martxoan argitaratu du Txalapartak Sylvia Plathen Beirazko kanpaia, Garazi Arrula Ruizen itzulpenean. Zortekotzat dut nire burua obra esanguratsu hau lehen aldiz euskaraz irakurri ahal izan dudalako. Obra feminista, sutsua eta apasionantea. Eskerrik asko.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak