« Etika, hemendik at | Carver-en istorioak »
Kandinskyren tradizioa / Ramon Saizarbitoria / Erein, 2003
Atariak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-08-10
Orain dela gutxi Karl Kraus izeneko idazleari leporatzen dioten esaldi bat irakurri nuen. Leporatu aditza jarri dut, nahita, izan ere, norbaitek zerbait esateko autoritate bat behar duenean, Karl Kraus, Montaigne edo Valery bezalakoak hartzen ditu, autoritatezkoak izateaz gainera, esaldi asko utzi baitzituzten beren bizitzan errepikatzeko modukoak. Honako esaldi hau leporatzen diote Karl Krausi: “kopia batek eredua gainditzen duenean, ereduak ez du eredutzat balio”.
Testuaren ingurua ezagutzen ez badut ere, ulertzen dut, arteari dagokionez bederen, imitatzaileak imitatzeko hartu duen eredua gainditzen badu, ezin daitekeela ereduaz hitz egin, eredu berri sortu baita, imitaziotik. Hau guztia idazten dut Ramon Saizarbitoria buruan dudalarik, imitatzaile asko sortu baitzaizkio euskal literaturan, arraroa ez dena bestalde, idazle hasi berriak eredua behar baitu, hari jarraitzeko. Halakoxea omen bizitza, semeak aita hil egiten du, sinbolikoki bada ere. Dena dela, ez da imitatzen erraza Saizarbitoriaren idazkera, bihurria baita, esaldi luzez gaueko soineko luzez bezala jantzia, eta eten psikologikoez hautsia.
Baina bera bada bere buruaren imitatzaile, imitazioaz ari dela esan behar ote dugu? Ez dakit, idazle bakoitzak idazle asko baititu bere barnean gordeak, batzuetan kanpora ateratzen direnak eta beste batzuetan hantxe kukuturik gelditzen direnak, piano-soinu batek edo hitz eder batek noiz esnatuko. Kandinskyren tradizioa izan ere helduek ez ezik, gazteek ere irakurtzeko moduko liburua da, edo, dirudienez, helburu hori du. Dena dela, ez dago oso garbi nork zer duen irakurtzeko modukorik.
Niri, esaterako, helduentzako liburu batzuk umekeriak iruditzen zaizkit, eta gazteentzako asko, aitonakeriak edo amona-kontuak, hobeto esan. Esan nahi dut liburu hau oso dela Saizarbitoriarena. Pertsonaia eta kontalaria neska bat izatea, hortxe besteekiko aldea. Gaztaroa atzean utzi eta aurrera daraman ataria zeharkatu nahi duen neskaren historia da, hain zuzen.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez