kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Kandinskyren tradizioa / Ramon Saizarbitoria / Erein, 2003

Atariak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-08-10

Orain dela gutxi Karl Kraus izeneko idazleari leporatzen dioten esaldi bat irakurri nuen. Leporatu aditza jarri dut, nahita, izan ere, norbaitek zerbait esateko autoritate bat behar duenean, Karl Kraus, Montaigne edo Valery bezalakoak hartzen ditu, autoritatezkoak izateaz gainera, esaldi asko utzi baitzituzten beren bizitzan errepikatzeko modukoak. Honako esaldi hau leporatzen diote Karl Krausi: “kopia batek eredua gainditzen duenean, ereduak ez du eredutzat balio”.

Testuaren ingurua ezagutzen ez badut ere, ulertzen dut, arteari dagokionez bederen, imitatzaileak imitatzeko hartu duen eredua gainditzen badu, ezin daitekeela ereduaz hitz egin, eredu berri sortu baita, imitaziotik. Hau guztia idazten dut Ramon Saizarbitoria buruan dudalarik, imitatzaile asko sortu baitzaizkio euskal literaturan, arraroa ez dena bestalde, idazle hasi berriak eredua behar baitu, hari jarraitzeko. Halakoxea omen bizitza, semeak aita hil egiten du, sinbolikoki bada ere. Dena dela, ez da imitatzen erraza Saizarbitoriaren idazkera, bihurria baita, esaldi luzez gaueko soineko luzez bezala jantzia, eta eten psikologikoez hautsia.

Baina bera bada bere buruaren imitatzaile, imitazioaz ari dela esan behar ote dugu? Ez dakit, idazle bakoitzak idazle asko baititu bere barnean gordeak, batzuetan kanpora ateratzen direnak eta beste batzuetan hantxe kukuturik gelditzen direnak, piano-soinu batek edo hitz eder batek noiz esnatuko. Kandinskyren tradizioa izan ere helduek ez ezik, gazteek ere irakurtzeko moduko liburua da, edo, dirudienez, helburu hori du. Dena dela, ez dago oso garbi nork zer duen irakurtzeko modukorik.

Niri, esaterako, helduentzako liburu batzuk umekeriak iruditzen zaizkit, eta gazteentzako asko, aitonakeriak edo amona-kontuak, hobeto esan. Esan nahi dut liburu hau oso dela Saizarbitoriarena. Pertsonaia eta kontalaria neska bat izatea, hortxe besteekiko aldea. Gaztaroa atzean utzi eta aurrera daraman ataria zeharkatu nahi duen neskaren historia da, hain zuzen.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak