« Isiltasuna hondoan | Salbamendurako letrak »
Lazunak azkazaletan / Oihana Arana / Susa, 2021
Mendea eta segundua Igor Estankona / Deia, 2021-09-25
Oihana Aranaren “Lazunak azkazaletan” adinagatik irreflexiboa da (Eskoriatza, 2001), baina heldutasunagatik klasikoa. Laurogeita hamarreko hamarkadara eroan naute bere ubide abandonatuek ez besterik, bere jostailuzko errebolberrek, bere letra xeHe eta lArriEk. Batzuetan olgetan ari dela begitandu zait, eta beste batzuetan gauza serioak esaten ari zitzaidala itxura hutsak eginez.
Baina beste mende batekoa da Oihana Arana. Jada postalik bidaltzen ez den mende batekoa, Malen Amenabarrek liburuko azalera ekarri dizkion transparentziak dauzka. Adin kontua, bestalde. Edo beharbada ez dauka hainbeste zerikusi milurteak, ezpada poesiara hurbiltzeko poesiara jaio berriek duten inozentzia eder hori, kasu honetan ederki dominatua eta disimulatua eite aski bete, aski sendoetan: “Hildako loreen petaloak/ beiraren edukiontzira bota behar dira/ hustutako ardo botilekin batera”.
Oihana Aranaren unibertso honetan irakurketa sano presente dago: letrak, hotsak, liburuak… hizkuntzaren eiteek ematen duten plazera ere bai. Sano presente daude, halaber, burkoa, mesanotxea, igandea, kafea eta euren antzera mundu zoro honetan erreferentzia izan daitezkeen beste hainbat ohitura eta absurdo. “Lazunak azkazaletan” horixe da, inposible bat, eta liburua beterik dago estazio ezinezkoz, poema batzuk hasten dira hemen eta bukatzen dute izarretan, hankak hain ditu lurrean idazleak non ameskeria dirudien: “Ohea ezinegonekin/ partekatzen duenak/ gela bat behar du;/ liburuen gainean/ kikarak pausatzeagatik/ oldartuko ez zaion/ abagune fisikoa.// Nire gela hori/ izan zintezkeen./ Baina zera falta,/ kafea;// kafetera italiar bat/ txistuka”.
Ertz askotatik har daiteke liburua, eta era berean batasun bat dauka azaltzen zaila: poema batzuk labur-laburrak dira, errima-jokoetan oinarrituak; beste batzuk arnasa luzeagoa dute baina hautsia… oso collage, oso pop… baina ez da hori ere “Lazunak azkazaletan”, zeren sakontasun bat kausitzen du batzuetan hitzetatik harago doana. Eta, noiz edo noiz, naif ere bada, baina etorri handiko idazle gazte-gazte baten opera prima zelan ez da izango, bada, arean bilatzea, arean galtzea! Derrigor eduki behar ditu poema batzuk irregularrak.
Oso etxekoa da Oihana Aranaren eszenatokia: euria leihoan, sofaren biguna, toallak. Beretzat hori da hegan egiteko abiapuntua, zauriak sendatzen diren lekua, batzuetan babesleku eta beste batzuetan itogarri: “Toalla banarekin estali ditut/ etxeko ispilu guztiak.// Orain ezin dut neure burua ikusi./ Ezin juzka/ ezin puska”.
“Lazunak azkazaletan” poemario leuna da, estandar aski moduzkoak darabiltzana eta era onean idatzia. Lerro artean bilatu behar zaizkio, eta idazkeraren bihurguneetan, frustrazioak eta aldarriak: “Utz iezadazu, arren,/ kartsuki erantzuten:/ gorputza biak da aldi berean;/ azala eta etxea;/ arma eta armadura”. Eta konturatu orduko, ia nahi gabe, egin egin naiz idazlearen ahotsera, ezagun bihurtu zait bere intimismo zabal hori. Gela itxi batetik kapaz da hegoak zabaldu eta beste dimentsio batzuetara egiteko: “Ederra da aireportuaren aldamenean bizitzea,/ airetik ihes egingo duzula sinisten dut/ hegazkin bat igarotzen denero,/ nire ohean zaudela jakinagatik”.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez