kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Isiltasunaz hunatago / Jose Angel Irigaray / Pamiela, 2020

Hitzaren misterioa Javier Rojo / El Correo, 2020-09-26

Jose Angel Irigarayren poesian idealismoarekin erlazionatu daitezkeen planteamendu estetikoak eta erroak humanismoan dituzten jarrera etikoak elkarturik agertzen dira hitzaren alderdi formalari berebiziko garrantzia ematen dioten testuetan. Haren poesian hitzak kontzeptuak adierazteko baliabideak ez ezik, hau da, hitzaren aspektu pragmatikoa kontuan hartzeaz gainera, hitza bera bere izate soilean poemaren gaia bihurturik agertzen da, misteriotsua batzuetan, oihartzunez beterik besteetan, baina ederra beti. Ibilbide luzeko idazlea izanik, honelako poesiaren aztarnak utzi ditu urteetan zehar, eta aurten ere bere poemagintzaren adibide berria irakur dezakegu “Isiltasunaz hunatago” izenburuko idazlanean, non “Hitzendatzearen mentura” azpititulu esanguratsua agertzen den.

Irakurleak liburu honetan argitaratu diren poemetan giza miserien aurkezpena aurkituko du, historian zeharreko bidaia bat izango balitz bezala azaldua. Miseria hauen aurrean idazlearen jarrera beti gizaki xume eta zapalduaren aldekoa da. Hauxe izango litzateke poema hauei darien planteamendu etikoa. Baina egoera honi idealismoa kontrajartzen zaio. Pertsonak denbora historikoan miseriak topatzen baditu ere, denboratik kanpo kokatuz gero, oreka eta perfekzioarekin bat eginda aurkituko da, gertakari materialen aurrean arteak (musika, poesia zein arte plastikoen itxuran izan daitekeelarik) beste mundu baten posibilitatea aurkezten baitu. Hitza lagun, poesiak gizakia gertakarietatik harantzago eraman dezake, non adieraztezinarekin topatzen den. Horretarako hitz bereziak erabiltzen dira, euskararen historian edonoizko eta edonongoak, askotan soinuetan oihartzun misteriotsuak sortzen dituztenak, zeren hitz horien esanahi zehatza baino gehiago benetan interesa duena haiek iradokitzen dutena baita. Beste modu batez esanda, Irigarayren poesian konnotazioaren balioaz ohartu daiteke irakurlea, poesiaren bidez bestela esatea ezinezkoa dena adierazten den bitartean.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak