Funanbulistaren beldurra / Karlos Gorrindo / Erein, 2020

Oroimena eta ahanzturak Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-09-05

ETAren presentziak Euskal Herrirako suposatu zuenaren errelatoa (halaxe esaten zaio orain) eraiki nahian, hainbat idazlan agertu dira azken bolada honetan, halako moduan non gure Gai nagusia bihurtu den. Ildo honetan kokatu daiteke Gorrindoren “Funanbulistaren beldurra” izenburuko nobela, non bere esperientzia pertsonalean oinarrituta hamasei urtetan kartzelan bizi izandakoa azaltzen den. Alde honetatik oroimenaren ariketa moduan interpretatu dezakegu bertan azaltzen dena, baina oroimenak oso selektiboa izateko joera duelarik, kontakizunean badaude ahanzturara baztertuta utzi nahi diren gertakariak. Garrantzitsuenak, hauexek: protagonista narratzailea kartzelara eraman zutenak, hauetaz ez baita ia ezer komentatzen. Pertsonaia kartzelan dago, beraz, eta kartzelaldi horretan zentratzen da kontakizuna, kartzela desberdinen barruko bizitza azaltzen delarik. Narrazioa burutzeko oinarrizko kontrajarpenak erabiltzen dira: gu/etsaiak, barrukoak/kanpokoak, taldea/norbanakoa. Kontrajarpen hauen dialektikan eraikitzen den diskurtsoan hainbat kontraesanetan topatzen dugu pertsonaia maiz. Kontakizunean adierazten den bezala, ETAren presentziak ia izaera jainkotiarra dauka. Goian dago eta goitik datozen aginduak bete behar dira zalantzan jarri gabe. Zerbait misteriotsua da, ia-ia arkanoa. Izan ere, kutsu erlijioso integrista hau presente daukagu nobelaren arlo askotan, inplizituki zein esplizituki adierazita: eta protagonistaren militantziak beste edozein gauza barik sinesmena dirudi eta sinesmen horrengatik edozer egiteko prest dagoen fededunaren antzekoa da pertsonaia. Bestaldetik, nitasun hanpatua dauka eta momentu oro, bere burua erdigunean jarrita, heroi leial, zintzo eta sentiberaren irudia eman nahi du, kartzelan izan zituen ibilbidea eta bilakaera nolabait zuritzen (noren aurrean, baina?) saiatzen den bitartean.