susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Bizitza, nola erabili | Minaren geografia »

Ibaiertzeko ipuina / Oihane Amantegi Uriarte / Elkar, 2020

Atalasean Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-07-25

Oihane Amantegik euskal literaturaren esparruan egiten duen liburu formatuko lehenengo agerpenari “Ibaiertzeko ipuina” deritzo. Nobela laburra da, eta idazlan honen ezaugarri batzuek berehala erakartzen dute irakurlearen arreta. Lehenengoa, gertakarien kokapena. Argumentuan neskato baten eta jaiotzean hil zen bere ahizpa bikiaren arteko harremana kontatzen da eta Estatu Batu ia mitiko batzuetako Georgiako lurraldean dago kokatuta. Garaia, bestalde, ez dago guztiz zehaztuta eta zeharka baizik ezin daiteke suposatu noiz gertatzen den istorioa. Kokatze honek berehala sortzen ditu oihartzun moduko erreferentzia batzuekiko loturak, noizbait hegoaldeko gotikoa deitu izan den literatura burura etortzen delarik. Aipatzea merezi duen lan honen beste ezaugarri bat zehaztugabetasuna da. Eta honetan egileak istorioa kontatzeko hautatu duen idazkerak ere garrantzia du. Gertakariak estilizatuta agertzen dira, ia-ia izaera materialik izango ez balute bezala, eta gertakarien deskribaketan horiek uzten duten inpresioa gertakarien beraien gainetik nabarmentzen da. Istorioaren izaera estilizatu hau areagotuta geratzen da errealitatearen eta fantasiaren artean lerratzen dela kontuan hartzen bada. Eta tartekotasun hau da nobela labur honen beste ezaugarri bat. Argumentuan agertzen diren osagaiak ibaiaren sinbologiak azpimarratzen duen atalase batean gertatzen dira. Honaindia eta haraindia, bizitza eta heriotza, errealitatea eta fantasia: elementu hauek bat egiten dute ibaiaren presentziarekin, eta esparru zehaztugabe hori, muga bera, erdigunean agertzen zaigu, denbora izoztuta dagoela dirudien mundu batean, non urtaroen igarotze zirkularrak pertsonaien existentzia markatzen duen.

Idazlanak dena aldez aurretik oso ondo pentsatuta dagoelako inpresioa uzten du, eta gaurko bide arruntetatik aldendu nahi duela dirudi. Eta hau eskergarria da oso.