kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Poesia kaiera / June Jordan (Ane Garcia Lopez) / Susa, 2020

Elebiduna Igor Estankona / Argia, 2020-05-17

Ane Garcia Lopezek opari bat egin digu. June Jordan (June Millicent Jordan, Harlem, New York, 1936-Berkeley, Kalifornia, 2002) ekarri digu Munduko Poesia Kaieretara, eta harekin batera bere ingeles beltza, bere Amerikako Jamaikako bisexualitatea, bere hanka bat han eta bestea hemen jarririk egotea, zapalkuntza familiar hori: “nire aita izan zen, eta zioen ni nengoela oker,/ mutikoa behar nuela berak bat nahi zuelako (mutikoa) eta/ azal zuriagoa behar nuela izan eta ile leunagoa behar nuela izan eta/ ez nuela mutikoekin burua galdu behar, baizik eta haietako/ bat izan behar nuela (mutikoa)”.

Aitak opatzen zizkion klasikoen liburuak, eta aita hark berak, akatsik txikerrenagatik, jo eta deitu ohi zion demonio isipu beltz madarikatua.

Zapalduen paranoiak. Sadikoenak eurak izan ohi dira maiz.

Baina June Jordanek, suertez, beste bide bat aurkitu zuen. The Progressive-n idazten hasi zen, maitasuna izan zuen gidari, Nikaragua, Hegoafrika, olatu askatzaileen gainean ibili zen beti, emakume izateagatik, beltza izateagatik, azkarra izateagatik, artearen zentzu politiko bat garatu zuen txiki-txikitxuterik. Ingelesa bera ere bere-berea du, berrogei milioi pertsonak hitz egiten duten ingeles Ebonics hori. Berkeleyko Unibertsitatean Jordanek eman zion berbakuneari behar zuen tornuia, arauak ezarriz, estandarra finkatuz. Ana Garciaren lanak izan bide du, zentzu horretan, testu bat ingelesetik euskarara ekartzea baino sakonagoa eta zailagoa, alegia, askapen lan bat ingelesarena eta are euskararena ere bai. Izan bide du itzultzea esklaboen harrotasuna galdu zen puntu hartara: “Hein batean hazi ginen/ esklabo-ontzi bat geldiarazi eta/ tripulazioa gidatu zuten heroiekin: Cinque, adibidez (Afrikako mende berriko buru baten semea),/ 1839ko/ Amistad altxamenduaren gidaria,/ esklabotzatik garaipenerako bidean/ kapitaina hil zuen,/ hil zuen sukaldaria, hartu zuen agintea”.

June Jordan haize erauntsia bezala sartuko zaizu kontzientzian, eta irudipena izango duzu poesia militantea irakurtzen ari zarela baina lirismoari uko egin barik, eta belarrira xuxurlatzen ari zaizkizula aspaldiko kontu ahaztu modernoak.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak