susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ezin ahaztu zer garen | Bluesman baten lerroak »

Poesia kaiera / John Berger (Iñigo Roque Eguzkitza) / Susa, 2019

Argiari begira Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-02-22

John Berger ezaguna zitzaidan arte analisiaz eta kritikaz ari ziren bi libururengatik: “Ways of Seeing” (“Modos de ver”, gaztelaniazko bertsioan) eta “About Looking” (“Mirar”). Bere produkzioak, baina, hainbat alorretan izan zituen emaitzak, halako saiakerez gain, nobelak, antzerki lanak eta poesia ere sortu baitzituen. Oraingoan, Munduko Poesia Kaierak bilduman bere poemen antologia irakurtzeko aukera dugu, Iñigo Roque Eguzkitzaren itzulpenean eta bildumaren arduraduna den Beñat Sarasolaren hitzaurrearekin. “John Berger (1926-2017)” liburuan argitaratzen diren poemak irakurtzerakoan, ezinezkoa gertatu zait arteari buruz idaztean irakurri nizkionak alde batera uztea, eta agian horrexegatik iruditu zait poema hauetan begiradaren presentzia funtsezkoa dela.

Bere poemetan naturalezarekin egiten dugu topo, izaera desberdinetako sentsazioen iturburua den aldetik. Baina besteen gainetik, ikusmenari dagozkion sentsazioak nabarmentzen dira. Poemetan behin eta berriro aipatzen dira argiarekin zerikusia duten irudiak, batez ere argia bera protagonista delarik. Ilunabar aldeko argi motela, koloreen izaera aldatzen duena; leihoetan jotzen duen udaberriko argia; iluntzean mamu erraldoien itxura hartzen duten pinuen itzalak… Honelako irudiak agertzen zaizkigu, ikusmenaren inguruko sinfonia sortuz. Baina argia norberaren begietan begiradaren itua ere bada. Eta une horretan ikusten duen subjektuaren ikuspuntuak bere indarra hartzen du, objektuaren eta subjektuaren arteko harreman sendoa sortuz. Normalean, hemengo poemetan subjektuak ez du “ni” baten bidez bere burua nabarmendu behar, hor dagoela kontura gaitezen. Nahikoa da ikusten denaren deskribapena, bertan ikusten eta begiratzen dakien subjektuaren presentzia nabaritzeko. Ikusmenaren nagusigo honen mendean jartzen dira beste zentzumenak, askotan sinestesia lagun.