kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Idazleen gorputzak / Eider Rodriguez / Susa, 2019

Plazandreak euskal letren errepublikan Amaia Alvarez Uria / Argia, 2019-09-08

Aurten sartu dute plazandre hitza Euskaltzaindiaren hiztegian. Haiei buruz hitz egin digute Eider Rodriguezek eta Uxue Alberdik Susako Lisipe bildumako azken bi liburuetan, emakume idazleak eta emakume bertsolariak elkarrizketatu dituzte. Oraingoan, idazleen berbei erreparatuko diegu, literaturarako tartean gaudelako, baina biak irakurtzea gomendatzen dizuegu.

Arantxa Urretabizkaia, Laura Mintegi, Miren Agur Meabe, Karmele Jaio eta Uxue Alberdiren ahotsak agertu dira lanean. Egileak “testuinguruaz, sorkuntzaz, honen sozializazioaz eta gorputzaz, eta hauen uztarduraz” galdetu die idazleoi. Bere hitzetan belaunaldi desberdinetakoak, garai ezberdinetan argitaratzen hasitakoak, hiru liburutik gora argitaratutakoak eta ama direlako hautatu zituen. Liburuaren xedea: “Zenbateraino eragin diezaiokeen eta nola idazlearen gorputzak literatura idazten duen pertsonari”.

Asko gustatu zaigu elkarrizketatuak aurkeztean nola gorpuzten diren orriotan: “Bi belarritakoak ez dira berdinak, nahiz eta tentuz aukeratuta diruditen”; “Hatz ukaldi leunez etengabe atontzen du kopetarantz erortzen zaion adatsa”; “Kobre koloreko ilea, ezpainak eta azkazalak gorri”; “Aurpegi osoarekin egiten du irribarre”; “Begi urdinak etengabeko mugimenduan, dena ikusi nahi balute bezala”.

Baina Jule Goikoetxea editoreak hitzaurrean aipatzen duen genealogia bota dugu faltan: gai gatazkatsu honi buruz aurretik idatzitakoari jarraitzea, azken urteotan izan duen garapena azaltzea. Adibidez, Itxaro Bordaren Emakumeak idazle (1984) eta Ana Urkizaren Zortzi unibertso, zortzi idazle (2006) lanak presente(ago) egotea.

Kontzientzia hartzeaz ari dira haien irudiaz jabetzean: idazleok une eta era desberdinetan ohartu ziren euren emakume izaeraz eta horren ondorioez, eta gatazkatsua izan da hori kudeatzea. Egileak duela hamar urte agerkari honetan esan zuen: “Emakumezkoek neutral agertu nahi dute. Bakean. Normal. Arazorik gabe. Maitagarri. Lagun. Kide. Gizonezko”. Izan ere: “Mintzo publikodun emakumeak aldi berean jasotzen ditu emakume kategorizazioa eta ez-emakume izateko deia” (Alberdi).

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak