« Euskal selekzioaren garai-penak | Naturaleza erdigunean »
Idazleen gorputzak / Eider Rodriguez / Susa, 2019
Plazandreak euskal letren errepublikan Amaia Alvarez Uria / Argia, 2019-09-08
Aurten sartu dute plazandre hitza Euskaltzaindiaren hiztegian. Haiei buruz hitz egin digute Eider Rodriguezek eta Uxue Alberdik Susako Lisipe bildumako azken bi liburuetan, emakume idazleak eta emakume bertsolariak elkarrizketatu dituzte. Oraingoan, idazleen berbei erreparatuko diegu, literaturarako tartean gaudelako, baina biak irakurtzea gomendatzen dizuegu.
Arantxa Urretabizkaia, Laura Mintegi, Miren Agur Meabe, Karmele Jaio eta Uxue Alberdiren ahotsak agertu dira lanean. Egileak “testuinguruaz, sorkuntzaz, honen sozializazioaz eta gorputzaz, eta hauen uztarduraz” galdetu die idazleoi. Bere hitzetan belaunaldi desberdinetakoak, garai ezberdinetan argitaratzen hasitakoak, hiru liburutik gora argitaratutakoak eta ama direlako hautatu zituen. Liburuaren xedea: “Zenbateraino eragin diezaiokeen eta nola idazlearen gorputzak literatura idazten duen pertsonari”.
Asko gustatu zaigu elkarrizketatuak aurkeztean nola gorpuzten diren orriotan: “Bi belarritakoak ez dira berdinak, nahiz eta tentuz aukeratuta diruditen”; “Hatz ukaldi leunez etengabe atontzen du kopetarantz erortzen zaion adatsa”; “Kobre koloreko ilea, ezpainak eta azkazalak gorri”; “Aurpegi osoarekin egiten du irribarre”; “Begi urdinak etengabeko mugimenduan, dena ikusi nahi balute bezala”.
Baina Jule Goikoetxea editoreak hitzaurrean aipatzen duen genealogia bota dugu faltan: gai gatazkatsu honi buruz aurretik idatzitakoari jarraitzea, azken urteotan izan duen garapena azaltzea. Adibidez, Itxaro Bordaren Emakumeak idazle (1984) eta Ana Urkizaren Zortzi unibertso, zortzi idazle (2006) lanak presente(ago) egotea.
Kontzientzia hartzeaz ari dira haien irudiaz jabetzean: idazleok une eta era desberdinetan ohartu ziren euren emakume izaeraz eta horren ondorioez, eta gatazkatsua izan da hori kudeatzea. Egileak duela hamar urte agerkari honetan esan zuen: “Emakumezkoek neutral agertu nahi dute. Bakean. Normal. Arazorik gabe. Maitagarri. Lagun. Kide. Gizonezko”. Izan ere: “Mintzo publikodun emakumeak aldi berean jasotzen ditu emakume kategorizazioa eta ez-emakume izateko deia” (Alberdi).
Estuarioa
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Ganorexia
Iñaki Segurola
Jose Luis Padron
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Puta zikinak
Juno Mac / Molly Smith
Irati Majuelo
Hezurrezko kaiolak
Hasier Larretxea
Jon Martin-Etxebeste
Heriotzari aurrez aurre begira
Oskar Gaztelu
Mikel Asurmendi
Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban
Ibai Atutxa Ordeñana
Winesburg, Ohio
Sherwood Anderson
Nagore Fernandez
Suite frantsesa (bertsio argitaragabea)
Irene Nemirovski
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Sorgin-argien ehizan
Joan Mari Irigoien
Mikel Asurmendi
Balio erantzia
Ekaitz Goikoetxea
Mikel Asurmendi
Berriz zentauro
Katixa Agirre
Amaia Alvarez Uria
Poesia kaiera
Federico Garcia Lorca
Nagore Fernandez