susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Amek ez dute | Emakumea eta egiletasuna »

Oroimenaren xaflakortasunaz / Paloma Rodriguez Miñambres / Erein, 2019

Oroimenaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2019-08-03

Argitaratzeari dagokionez eta ohikoa izaten denaren kontrara, Paloma Rodriguez-Miñambresen bokazio literarioa berandu piztu dela ematen du, “Oroimenaren xaflakortasunaz” bere bigarren poema liburua baino ez baita. Irakurlea berehala ohartuko da poema hauetan erreferentziak eta oihartzunak badaudela, batzuk nahiko nabariak, beste batzuk ezkutuagoak. Edonola ere, honelako oihartzunen presentziak Rodriguez-Miñambres idazlea ez-ezik irakurle arretatsua ere badela erakusten du. Idazlan honetan oroimenaren inguruan aritzen da, oroitzeak erakusten dituen bidezidorrez. Oroimena objektuei lotuta agertzen da. Objektuek aztarnak uzten dituzte, eta aztarna horietatik oroimena has daiteke bere berreraikitze lanean. Baina aspaldikoak gogoratzearen ekintza honetan lekuek hartzen dute berebiziko garrantzia, azken finean oroitzeak aspaldian subjektuarekin harreman oso estua zuten lekuetara bueltatzea baita. Oroimena, beraz, bidaia izango balitz bezala aurkezten da hemen, denboran zehar eta espazioan zehar egindako bidaia. Jarduera honetan eta triangelu bat sortuz, hiru osagai hartu behar dira kontuan, horien artean dialektika konplexua planteatzen delarik: subjektua zer izan zen lehen, subjektu hori zer den orain, eta oraingo subjektuak nola ikusten duen behinolako subjektua. Prozesu honetatik, oraingo subjektuak ordukoa birsortzeko egiten duen ahaleginetik, haren benetako izaera sortzen da, nortasuna zerbait dinamikotzat aurkeztuta. Oroitzea sormenaren modukoa izanik, batzuetan talka agertzen da gogoratzen denaren eta benetan izan zenaren artean, eta paradoxak eta ironiak betetzen dute alde hau. Oroimenaren bidaiak garai desberdinetara eramaten du subjektua, melankolia tonu leuna uzten duelarik poema guztietan. Bestaldetik, subjektuak beraren eta bere inguruaren artean desegokitasun moduko bat sentitzen duenez, poesiak eskaintzen duen irudimenezko munduan aurkitzen du ihesbidea inguru erasokor horren aurrean defendatzeko, erreferentzia mitologikoek testuak zipriztintzen dituzten bitartean. Rodriguez-Miñambresen poesiak ez du espektakulu ikusgarririk eskainiko, baina irakurleen sentimenduekin bat egiteko meritu ez txikia du.