« Bizitza hezur mordo astuna da, darling | Iragana berpiztean »
Mundutik mundua / Edu Zelaieta / Pamiela, 2019
Begirada garbiaz Javier Rojo / El Correo, 2019-07-13
Edu Zelaietak “Mundutik mundua” izenburuko liburu honetan hor-hemen argitaratutako artikuluen bilduma osatu du. Bilduman agertzen diren testuak edo behintzat testu horien lehenengo bertsioak aldizkarietan agertuak dira dagoeneko, idazleak liburu formatuan argitaratzeko zenbait puntutan egokitu dituelarik, besteak beste, denek antzeko luzaera izan dezaten. Idazlan honetan, kronika bakoitzean agertzen den izenburua erabili da alfabetikoki ordenatzeko. Formaren aldetik hauxe da liburu honek eskaintzen duena.
Liburuaren edukiari erreparatuz gero, garrantzitsua da azpitituluan adierazten dena ulertzea, honek pistak ematen baititu planteamendu orokorraz: “Arabako hitzontzi baten kronikak”. Testu horietan guztietan oso azpimarratuta geratzen da lehenengo momentutik nondik idazten diren kronika horiek, Arabatik alegia, kokagune honek testuetan adierazten den ikuspuntua zehazten du-eta. Liburuan bertan behin baino gehiagotan azaltzen denez, unibertsaltzat har daitezkeen kontuez hitz egiteko modua hurbilekoenetik abiatzea da, hurbilenekoan munduaren oinarriak aurkitzen baitira. Metonimia handia (edo bide induktiboa, halaxe adierazi nahi bada) erabiltzen du idazleak mundua ulertzeko, Araban gertatzen dena batetik eta eguneroko anekdota txikietan islatzen dena bestetik errealitate orokorrago batera iristeko bideak baitira. Idazleak eskaintzen duen ikuspuntuaren bigarren euskarria begiradaren nolakotasuna da. Bere hurbileko mundutik abiatuta, Zelaietak ikuspegi “ingenuoa” eskaintzen du, hau da, begien aurrean agertzen zaizkionak lehenengo aldiz ikusten dituenaren begirada garbiaren ituan jartzen ditu, zinismoak edo ironiak eskain ditzaketen aurreiritziak bazterrean uzten saiatu nahirik. Dena berria zaionaren harriduraz ulertu nahi du inguruan gertatzen dena, ia haurra izango bailitzan, jakin-minez beterik.
Eta, azken puntu aipagarri moduan, testuen literatur lanketa ere kontuan hartzekoa da. Bilduma interesgarria, batez ere, eskaintzen duen ikuspuntuagatik, harrabotsik eta harrotasunik gabe (norberaren mugak ezagututa alegia) inguruak sortzen duen harridura hizpide duena, Karmele Jaioren hitzatzeaz ere horniturik dagoena.
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres