« Leku bila | Gobernari edo gobernatu »
Gailur ekaiztsuak / Emily Brontë (Irene Aldasoro) / Erein-Igela, 2017
Zure begiek hiltzen naute Amaia Alvarez Uria / Argia, 2019-04-21
Gailur ekaiztsuak Emily Bröntek 1847an argitaratu zuen eleberria da. Ezizenez sinatu zuen emakume izaera ezkutatzeko harrera misoginoaren beldur. Hala ere, ingeles literaturako klasiko bihurtu da lan hau.
Landa eremuan isolatuta dauden bi etxeren artean gertatzen da istorioa. Bi atal ditu lanak: lehenean Catherine Earnshaw, Edgar Linton eta Heathcliff dira protagonistak eta bigarrenean hurrengo belaunaldiko Hareton Earnshaw, Catherine Linton eta Linton Heathcliff agertzen dira.
Ahots narratiboen erabilera eta egitura berritzaileak izan ziren bere garaian. Izan ere, Nelly neskameak kontatzen dio Mr Lockwood maizter etorri berriari Gailur Ekaiztsuak deituriko etxean gertatutakoa.
Fikzio gotiko moduan sailkatu izan da maitasun sutsu eta biolentoa duelako ardatz eta banpiroak, deabruak, espirituak, heriotza eta zoramena agertzen direlako. Argitaletxearen laburpenean irakur daiteke “amodio destainatu” eta “baretu ezineko bizi-min bat” kontatzen zaizkigula. Interesgarria izango litzateke maitasun erromantikoari ikuspegi kritikoz begiratzea eta polimaitasunetik berridaztea.
Maiteminaren sufrimendua eta plazera topatuko ditugu bertan, nagusiki lehena maitasun erromantikoaren alde ilunarekin: ezinezko amodio bat eta haren ondorio latzak. Honekin batera arau sozialak eta horiek (ez) betetzeak dakartzan sari eta zigorrak. Hona maiteminduen hitzak: Haren arima eta nirea gauza bera dira. Ezin naiz bizi nire bizia gabe!
Bi familien arteko harremanak eta bi belaunaldi desberdinen bizipenak izango ditugu irakurgai. Emakume eta gizonen (nor maitatu eta norekin ezkondu); goiko eta beheko klasekoen (dirua, heziketa eta portaera finak dituztenak eta ez dituztenak), zurien eta “beltzen” (abizenak dituztenen eta ez dituztenen) “betebeharrak” eta zauriak aurkituko ditugu aurrez aurre.
Catherine ama eta Catherine alaba izaera bizi eta askeko emakumeak dira; bata komeni denarekin ezkonduko da (Edgar) maite duena aldean utziz (Heathcliff), eta besteak rol femeninoa beteko du bere lehengusu gaixoarekin ezkonduz eta hil arte zainduz: kritika feministaren “ganbarako zoroa” eta “etxeko aingerua”. Genero arauak gainditzean jaso dute zigorra (zoramena, bazterketa, heriotza) edo bete dituztenean ideal espiritual bihurtu dira (haien desio eta gorputzari muzin eginez). Ezagutu beharrekoa.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera