kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Duvoisin kapitainaren malura / Kepa Altonaga / Pamiela, 2018

Printzearen itzala Javier Rojo / El Correo, 2019-03-02

Kepa Altonagaren liburu honen izenburuan adierazten dena (“Duvoisin kapitainaren malura” du izenburua saiakera honek) eta lehenengo atalean dagoena irakurrita, irakurleak agian pentsa lezake orrialde horietan Duvoisin kapitainaren inguruan arituko dela. Kasu honetan liburuaren azpitituluak garrantzi handiagoa du, ordea: “Bonaparte printzearen itzalean”. Izan ere, saiakera liburu honetan batez ere Bonaparte printzearen itzal luzeaz ari baita, eta XIX. mendeko euskal kulturan izan zuen eraginaz. Kepa Altonagak saiakera-idazle moduan azaltzen duen kezka handienetako bat euskararen moldaketa da kultura- eta zientzia-tresna moduan modernitatearen adierazpidea izateko. Eta horretarako, euskarak euskaldunak batzen dituen hizkuntza izan behar du. Euskara batuaren kontua testuinguru honetan ulertuko litzateke. Pentsa liteke gaindituta dagoen eztabaida dela hau, baina ez da hori gertatzen. Indar zentripetoen ondoan, hizkuntza disgregaziora daramaten indar zentrifugoak ere egon baitaude.

Eta Bonaparteren eragina indar zentrifugo horien artean kokatzen du Altonagak. Ohiko diskurtsoaren aurka, Bonaparte printzeak euskal kulturan izan duen eragina ez da oso positibotzat hartzen. Are gehiago, euskalkiak eta azpieuskalkiak jasotzean eta notarioaren begiz haien lekukotasuna gordetzean jarri duen arreta euskararen kulturizazioaren aurkakotzat jotzen du Altonagak. Bonaparteren asmoa taxonomikoa zen, euskararekin entomologoa bezala aritzen zelarik. Eta horretara bultzatu zituen bere kolaboratzaile euskaldunak. Batzuek idazleak izan nahiago lukete, eta horretarako euskara oronahitarako tresna moduan amestuz, hizkuntza aberasten saiatzen ziren. Halakoekin, Bonaparte printzearen itzala itogarria suertatu zen, eta idazleek senak agintzen ziena bridatzera behartuta ikusi zuten beren burua. Bonaparteren eragin honetaz ari da liburuan, eta orduan ulertu ahal da izenburuan aipatzen den Duvoisinen malura hura, ia sindrome baten izendapena, alegia.

Idazlana interesgarri eta dibertigarria da, nahiz eta batzuetan idazleak joera handiegia duen zeharkako anekdotetan hedatzeko. Dena dela, anekdota hauek ere interesgarriak suertatzen dira.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak